Στις 20 Φεβρουαρίου 2024 δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο νέος Κανονισμός (ΕΕ) 2024/573 για τα φθοριούχα αέρια, που καταργεί τον Κανονισμό (ΕΕ) 517/2014. Η η εφαρμογή του ξεκινά στις 11 Μαρτίου 2024. Ο νέος Κανονισμός μειώνει τις ποσότητες υδροφθορανθράκων (HFCs) στην αγορά (σύστημα ποσόστωσης), ενσωματώνει τους HFCs που χρησιμοποιούνται στα εισπνεόμενα φάρμακα στο σύστημα ποσόστωσης, θεσπίζει αυστηρότερους κανόνες για τις εκπομπές HFCs, καλύτερη εποπτεία και παρακολούθηση με την χρήση της ηλεκτρονικής αυτοματοποίησης και σταδιακή μείωση παραγόμενων HFCs ξεκινώντας από το 2025 μέχρι τον μηδενισμό τους το 2050.
Γράφει ο Θωμάς Παπαστεργιάδης
SIX SIGMA BLACK BELT
Διπλωματούχος Μηχανολόγος Μηχανικός, PhD
Τεχνικός Σύμβουλος Επιχειρήσεων
www.solutionshellas.com
Στον Κανονισμό αυτό καθορίζονται επίσης:
- οι απαιτήσεις για την πρόληψη των εκπομπών (κεφάλαιο ΙΙ) που περιλαμβάνει την κατάρτιση και πιστοποίηση του εμπλεκόμενου προσωπικού, ο περιορισμός και ο έλεγχος της χρήσης τους (στο κεφάλαιο ΙΙΙ παρατίθενται ανά είδος εξοπλισμού και ποσότητα, η ημερομηνία απαγόρευσης),
- στο κεφάλαιο ΙΙΙ παρατίθενται οι περιορισμοί σχετικά με τη διάθεση στην αγορά και την πώληση φθοριούχων αερίων, οι απαιτήσεις επισήμανσης στον εξοπλισμό που περιέχει φθοριούχα αέρια και ο έλεγχος της χρήσης τους,
- το χρονοδιάγραμμα παραγωγής και η μείωση των ποσοτήτων υδροφθορανθράκων που διατίθενται στην αγορά (κεφάλαιο IV),
- το εμπόριο των φθοριούχων αερίων του θερμοκηπίου (κεφάλαιο V),
- η υποβολή στοιχείων και συλλογή δεδομένων για τις εκπομπές (κεφάλαιο VΙ),
- η επιβολή (κεφάλαιο VΙΙ) και
- οι κυρώσεις, φόρουμ διαβούλευσης, διαδικασία επιτροπής και άσκηση της εξουσιοδότησης (κεφάλαιο VΙΙΙ).
Ειδικά για τους χρήστες εξοπλισμού που περιέχει περισσότερο από 5 τόνους ισοδύναμο CO2, εκτός από ερμητικά σφραγισμένο εξοπλισμό που περιέχει λιγότερο από 10 τόνους ισοδύναμο CO2, απαιτείται να διενεργούν ελέγχους διαρροής μέσω πιστοποιημένων προσώπων.
Στο άρθρο 10 του Κανονισμού καθορίζονται οι απαιτήσεις για την πιστοποίηση και κατάρτιση του εμπλεκόμενου προσωπικού (εγκατάσταση, συντήρηση, έλεγχο διαρροών, ανάκτηση από εξοπλισμό, επισκευή, επιδιόρθωση ή παροπλισμό εξοπλισμού που περιέχει φθοριούχα αέρια που παρατίθενται στα Παραρτήματα Ι και ΙΙ).
Η απαίτηση για χρήση πιστοποιημένου προσωπικού ισχύει για τον παρακάτω εξοπλισμό που περιέχει φθοριούχα αέρια του θερμοκηπίου:
- ψυκτικά κυκλώματα ψύξης, εξοπλισμού κλιματισμού και αντλιών θερμότητας·
- εξοπλισμός που περιέχει διαλύτες οι οποίοι βασίζονται σε φθοριούχα αέρια του θερμοκηπίου·
- εξοπλισμός πυροπροστασίας·
- ηλεκτρικός εξοπλισμός μεταγωγής.
Τα φυσικά πρόσωπα είναι κάτοχοι τουλάχιστον βεβαίωσης κατάρτισης ώστε να ασκούν τις παραπάνω δραστηριότητες, ενώ τα νομικά πρόσωπα πιστοποιούνται. Έως τη 12η Μαρτίου 2026, η Επιτροπή θα θεσπίσει, με εκτελεστικές πράξεις, τις ελάχιστες απαιτήσεις για τα προγράμματα πιστοποίησης και τις βεβαιώσεις κατάρτισης. Έως τη 12η Μαρτίου 2027, τα κράτη μέλη καταρτίζουν ή προσαρμόζουν προγράμματα πιστοποίησης, συμπεριλαμβανομένων διαδικασιών αξιολόγησης, και εξασφαλίζουν ότι διατίθεται κατάρτιση σε πρακτικές δεξιότητες και θεωρητικές γνώσεις για φυσικά πρόσωπα που εκτελούν τις παραπάνω δραστηριότητες.
Τα προγράμματα πιστοποίησης και κατάρτισης σε πρακτικές δεξιότητες και θεωρητικές γνώσεις θα αφορούν τα ακόλουθα:
- κείμενες κανονιστικές διατάξεις και ισχύοντα τεχνικά πρότυπα
- πρόληψη των εκπομπών·
- ανάκτηση φθοριούχων αερίων του θερμοκηπίου που παρατίθενται στο παράρτημα Ι και ΙΙ του Κανονισμού·
- ασφαλής χειρισμός του εξοπλισμού του τύπου και του μεγέθους που καλύπτει το πιστοποιητικό·
- ασφαλής χειρισμός εξοπλισμού που περιέχει εύφλεκτα ή τοξικά αέρια ή που λειτουργεί υπό υψηλή πίεση ή αφορά άλλους σχετικούς κινδύνους·
- τα μέτρα βελτίωσης ή διατήρησης της ενεργειακής απόδοσης του εξοπλισμού κατά την εγκατάσταση ή τη συντήρηση ή επισκευή.
Τα πιστοποιητικά και οι βεβαιώσεις κατάρτισης που έχουν ήδη εκδοθεί σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 517/2014 παραμένουν σε ισχύ, σύμφωνα με τους όρους υπό τους οποίους εκδόθηκαν αρχικά.
Έως τη 12η Μαρτίου 2027 τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι τα πιστοποιημένα φυσικά πρόσωπα υποχρεούνται να συμμετέχουν σε προγράμματα επανεκπαίδευσης ή να ολοκληρώνουν διαδικασία αξιολόγησης, τουλάχιστον ανά επταετία. Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι τα φυσικά πρόσωπα που είναι κάτοχοι πιστοποιητικού ή βεβαίωσης κατάρτισης σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 517/2014 συμμετέχουν στα εν λόγω προγράμματα επανεκπαίδευσης ή ολοκληρώνουν τις εν λόγω διαδικασίες αξιολόγησης για πρώτη φορά το αργότερο στις 12 Μαρτίου 2029.
Τα κράτη μέλη αναγνωρίζουν τα πιστοποιητικά και τις βεβαιώσεις κατάρτισης που εκδίδονται σε άλλο κράτος μέλος. Τα κράτη μέλη δεν περιορίζουν τις ελευθερίες παροχής υπηρεσιών ή εγκατάστασης λόγω έκδοσης πιστοποιητικού σε άλλο κράτος μέλος.
Μια επιχείρηση αναθέτει δραστηριότητα σε άλλη επιχείρηση μόνο μετά από επαλήθευση ότι η εν λόγω επιχείρηση διαθέτει τα απαιτούμενα πιστοποιητικά για τις απαιτούμενες δραστηριότητες.
Στις περιπτώσεις που οι υποχρεώσεις που προβλέπει το παρόν άρθρο σχετικά με την παροχή πιστοποίησης και κατάρτισης θα συνεπάγονταν δυσανάλογο κόστος για ένα κράτος μέλος λόγω του μικρού μεγέθους του πληθυσμού του και της παρεπόμενης μειωμένης ζήτησης για την εν λόγω πιστοποίηση και κατάρτιση, η συμμόρφωση μπορεί να επιτευχθεί μέσω της αναγνώρισης πιστοποιητικών που εκδίδονται σε άλλα κράτη μέλη.
Το παρόν άρθρο δεν εμποδίζει τα κράτη μέλη να θεσπίσουν επιπλέον προγράμματα πιστοποίησης και κατάρτισης όσον αφορά τον εξοπλισμό και τις δραστηριότητες πέραν των προβλεπόμενων στην παράγραφο 1.
Σημείωση του συντάκτη: το παραπάνω κείμενο έχει σκοπό να ενημερώσει τους ψυκτικούς για την έκδοση του νέου Κανονισμού και τις γενικές απαιτήσεις του και όχι να παραθέσει αναλυτικά όλες τις λεπτομέρειες του Κανονισμού. Σε επόμενα άρθρα θα παρουσιάζονται οι απαιτήσεις του Κανονισμού για άλλα συναφή θέματα όπως τις απαιτήσεις για τον περιορισμό των εκπομπών των φθοριούχων αερίων, τις απαιτήσεις για τον έλεγχο διαρροών, τις απαιτήσεις για την τεκμηρίωση (αρχεία), κλπ.
- Ανάπτυξη και εφαρμογή συστημάτων διαχείρισης (όπως ISO 9001, ISO 14001, ISO 45001, κ.α.)
- Αδειοδότηση επιχειρήσεων, μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, μελέτες πυρασφάλειας, μελέτες SEVESO, κλπ.
- Ασφάλειας μηχανημάτων (σύνταξη τεχνικών φακέλων για σήμανση CE, αναβάθμιση ασφάλειας μηχανημάτων, κλπ.)
- Συνδρομητική υπηρεσία ενημέρωσης της νομοθεσίας για περιβάλλον, αδειοδότηση, ενέργεια, επαγγελματική υγεία και ασφάλεια.
- Εκπαιδεύσεις προσωπικού κυρίως σε θέματα ασφάλειας και περιβάλλοντος.
