Η κατασκευή του ITER (International Thermonuclear Experimental Reactor-Διεθνής Θερμοπυρηνικός Πειραματικός Αντιδραστήρας) στην περιοχή Saint-Paul-lès-Durance στην Νότια Γαλλία, έχει αφήσει ασυγκίνητα τα Μέσα Μαζικής «Ενημέρωσης». Ουδεμία αναφορά στο ογκώδες αυτό κατασκευαστικό έργο, ουδένα σχόλιο για την πραγματικά πρωτοφανής για τα τεχνικά και επιστημονικά δεδομένα θηριώδους εγκατάστασης από τον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο. Γιατί όμως θα έπρεπε να προβληθεί ένα έργο του οποίου το κόστος μάλλον θα ξεπεράσει τα 20 δις ευρώ;

Γράφει ο Δημήτρης Πλαταράς, Απόστρατος Αξιωματικός Π.Ν.ς

Το ITER έχει ως στόχο να ολοκληρώσει την πολυαναμενόμενη μετάβαση από πειραματικές μελέτες της φυσικής του πλάσματος, σε μια πλήρης κλίμακας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από σύντηξη. Ο αντιδραστήρας σύντηξης ITER έχει σχεδιαστεί για να παράγει 500 μεγαβάτ για περίπου 100 δευτερόλεπτα, ενώ χρειάζεται 50 μεγαβάτ για να λειτουργήσει. Με αυτόν τον τρόπο η εγκατάσταση έχει ως στόχο να αποδείξει ότι μπορεί να παραχθεί περισσότερη ενέργεια (δεκαπλάσια εν προκειμένω) κατά την διαδικασία της σύντηξης από αυτή που χρησιμοποιείται για να την εκκινήσει (την σύντηξη), κάτι που δεν έχει ακόμη επιτευχθεί σε κανένα αντιδραστήρα σύντηξης.

Στην καρδιά του αντιδραστήρα συντηρείται «Πλάσμα» (πλάσμα ονομάζεται η κατάσταση της ύλης στην οποία αυτή δεν λαμβάνει συγκεκριμένο όγκο και σχήμα που να οφείλεται στην ίδια όπως συμβαίνει στα αέρια, και επιπλέον βρίσκονται ελεύθερα και όχι σε μοριακούς δεσμούς τα ηλεκτρικά φορτισμένα ατομικά της σωματίδια). Εντός του πλάσματος υλοποιείται η Σύντηξη, η θερμοκρασία της οποίας θα κυμαίνεται από 150 έως 300 εκατομμύρια βαθμούς Κελσίου (περίπου 10 φορές η θερμοκρασία του Ηλίου).

Το έργο χρηματοδοτείται και διευθύνεται από επτά φορείς (χώρες), την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ινδία, την Ιαπωνία, την Κίνα, τη Ρωσία, τη Νότια Κορέα και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η ΕΕ, ως μέρος που φιλοξενεί τις εγκαταστάσεις του ITER, συνεισφέρει περίπου το 45 % του κόστους, με τις άλλες έξι χώρες να συμβάλλουν περίπου το 9 % η καθεμία. Η κατασκευή ξεκίνησε το 2013 και μέχρι το 2015 είχε ξεπεράσει σε κόστος τα 14 δις ευρώ, ενώ αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2019 και η εναρξη πειραμάτων πλάσματος θα ξεκινήσει το 2020. Η έναρξη χρήσης καυσίμων Δευτερίου και Τριτίου θα ξεκινήσει το 2027.

Τι είναι όμως η Πυρηνική Σύντηξη;

Η Πυρηνική Σύντηξη έχει την δυνατότητα να παράσχει επαρκή αειφόρο ενέργεια με σχετικά πολύ μικρή επίπτωση στο περιβάλλονμέσω ενός αντιδραστήρα Tokamak.

Πως το επιτυγχάνει αυτό;

Πρώτον, για καύσιμα χρησιμοποιεί ισότοπα Υδρογόνου (Δευτέριο 2H και Τρίτιο 3H). Το Δευτέριο υπάρχει σε μεγάλη αφθονία στο νερό (περίπου το 0,0156% του όγκου του νερού), ενώ το Τρίτιο θα παράγεται από μία «κουβέρτα» Λιθίου η οποία θα «βομβαρδίζεται» από Νετρόνια που θα παράγονται ούτως ή άλλως από την διεργασία της Σύντηξης. Επιπλέον, ο Αντιδραστήρας Σύντηξης θα εκπέμπει πρακτικά μηδενικούς ρύπους CO2, SO2, ή NOx, ενώ τα ραδιενεργά απόβλητα θα έχουν πολυ μικρό χρόνο ζωής σε σχέση με τα ραδιενεργά απόβλητα που παράγουν οι Πυρηνικοί Σταθμοί (για παράδειγμα ο χρόνος ημιζωής του Ουρανίου Uείναι μερικά εκατομμύρια χρόνια, ενώ ο χρόνος ημιζωής του Τριτίου 3H είναι 12,32 χρόνια). Πρακτικά, ένα ραδιενεργό απόβλητο ενός Αντιδραστήρα Σύντηξης μπορεί να ανακυκλωθεί και να χρησιμοποιηθεί με ασφάλεια μετά από 100 χρόνια.

Ο αντιδραστήρας που κατασκευάζεται, έχει σχεδιαστεί για να παράξει 500MWενέργεια, ικανά να τροφοδοτήσουν τις ανάγκες μιας πόλης 50 χιλιάδων κατοίκων. Το καύσιμο που θα χρειάζεται είναι περίπου 30 γραμμάρια Δευτερίου 2H και Τριτίου 3H για μια ολόκληρη μέρα λειτουργίας (το Δευτέριο όπως είπαμε πιο πάνω βρίσκεται σε αφθονία στο θαλασσινό νερό ενώ το τρίτιο θα παράγεται μέσα στον Αντιδραστήρα).

Ουσιαστικά, η λειτουργία του ITER θα επαναλαμβάνει την διεργασία που κάνει και ο ήλιος μας, ο οποίος παράγει τεράστια ποσά ενέργειας μέσω της συντήξεως. Η αποδοτικότητα της Συντήξεως μπορεί να φανεί αν εξετάσουμε τον εκλυόμενη ενέργεια με διαφορετικούς τρόπους, δηλαδή η εκλυόμενη ενέργεια Δευτερίου και Τριτίου είναι περίπου 3 φορές μεγαλύτερη από του Ουρανίου U-235 κατά την διεργασία της σχάσεως και εκατομμύρια φορές από μια χημική αντίδραση όπως η καύση του άνθρακα. Ο στόχος λοιπόν του πειράματος αυτού, είναι η αξιοποίηση της δυναμικής αυτής και η απαλαγή της ανθρωπότητας από την ρυπογόνο εκμετάλευση του άνθρακα.

Μακάρι η εξέλιξη και τα αποτελέσματα του φιλοδόξου αυτού προγράμματος να είναι θετικά ούτως ώστε να σταματήσουμε να πληγώνουμε τον πλανήτη και την φύση. Μακάρι τα ΜΜΕ κάποια στιγμή να ασχοληθούν επιτέλους και με την προβολή του πολύ σημαντικού αυτού επιχειρήματος. Δυστυχώς όμως το έχει η μοίρα του δύσμοιρου τούτου τόπου, να έχει ΜΜΕ που ασχολούνται μόνο με επουσιώδη γεγονότα και δεν φροντίζουν για την μόρφωση και την εξύψωση του επιπέδου αλλά και του ηθικού του λαού μας.

Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να επισκεφτείτε τον ιστοχώρο του ITER, www.iter.org.