H εφαρμογή τεκμαρτού εισοδήματος στη φορολογία των ατομικών επιχειρήσεων

Με πρόσφατο φορολογικό νομοσχέδιο¹ και με πρώτη εφαρμογή τις τρέχουσες φορολογικές δηλώσεις του 2024, – που αφορούν τα εισοδήματα 2023-,  οι ατομικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν ξαφνικά μπροστά τους έναν συμπληρωματικό τρόπο φορολόγησης…

Γράφει ο Σταυρουλάκης Αρτ. Κωνσταντίνος
Οικονομολόγος Ανωτάτης Βιομηχανικής Σχολής Θεσ/κης
D – E c o n  Σταυρουλάκης Κων/νος και Συνεργάτες .
Λογιστής / Φοροτεχνικός – Σύμβουλος Επιχειρήσεων
Αρ. Άδειας 0028686 Τάξη Α’  – mail επικοινωνίας:eurohania@yahoo.gr

Ειδικότερα, πέραν του γνωστού τρόπου φορολόγησης των ατομικών επιχειρήσεων που όλοι γνωρίζουμε, στον οποίο από τα έσοδα αφαιρούμε τις αγορές που καταναλώθηκαν και τα έξοδα που διενεργήθηκαν  και στο κέρδος που απομένει εφαρμόζουμε τον συντελεστή φόρου, τώρα με τις νέες αυτές διατάξεις,  το κέρδος θα υπολογίζεται και με έναν δεύτερο τρόπο, -έναν τεκμαρτό τρόπο-,   και η φορολόγηση τελικώς θα γίνεται επί του μεγαλύτερου κέρδους που θα προκύψει μεταξύ αυτών των δύο τρόπων υπολογισμού !

Για να κατανοήσουμε πως γίνεται αυτός ο υπολογισμός θα πρέπει να έχουμε σαν δεδομένο ότι υπάρχουν πέντε (5) παράμετροι από τους οποίους αν αθροίσουμε προκύπτει το τεκμαρτό κέρδος  της κάθε ατομικής επιχείρησης:

Υπολογισμός τεκμαρτού εισοδήματος ατομικών επιχειρήσεων

1. «Βάση Υπολογισμού»: Ο Ετήσιος Βασικός Μισθός  (στους υπολογισμούς εισοδημάτων 2023 είναι 10.920 ευρώ)
2. Προσαύξηση τεκμηρίου λόγω «παλαιότητας» της επιχείρησης:Ο Ετήσιος Βασικός Μισθός (στους υπολογισμούς εισοδημάτων 2023 είναι 10.920 ευρώ) προσαυξάνεταιμε 10% μετά το 6^οέτος  ανά τριετία και έως τρείς τριετίες
3. Προσαύξηση τεκμηρίου λόγω αμοιβής του «ακριβότερου υπαλλήλου»:Αν οι ετήσιες μικτές αποδοχές του ακριβότερου υπαλλήλου είναι μεγαλύτερες από προηγούμενο υπολογισμό τεκμηρίου λόγω παλαιότητας, τότε προσθέτουμε και την διαφορά αυτή στο τεκμήριο (Για το τεκμήριο παλαιότητας και ακριβότερου υπαλλήλου το σύνολο δεν μπορεί να υπερβεί τις 30.000 ευρώ)
4. Προσαύξηση από το συνολικό ετήσιο κόστος μισθοδοσίας: Το 10% του κόστους αυτού και έως 15.000 ευρώ.
5. Προσαύξηση τεκμηρίου εξαιτίας του Τζίρου (ΚΑΔ):Αν μια ατομική επιχείρηση έχει τζίρο μεγαλύτερο από το μ.ο. του κλάδου (ΚΑΔ) τότε θα υπολογιστεί επιπλέον τεκμαρτό εισόδημα ίσο με το 5% αυτής της διαφοράς. (π.χ. Τζίρος 35.000. Μ.ο.ΚΑΔ =25.000. Άρα υπερβαίνει τον μ.ο κατά 10.000. Άρα υπολογίζεται επιπλέον τεκμαρτό εισόδημα  ίσο με 500 ευρώ (10.000 * 5% = 500,00 ευρώ) Να σημειώσουμε ότι έχει βγει εγκύκλιος από το Υπουργείο (μπορείτε να την αναζητήσετε στο διαδίκτυο με τον αριθμό ΔΥΠΗΔΕΔ 1048703 ΕΞ 2024 ) που έχει τους τζίρους ανά ΚΑΔ και οι οποίοι προκύπτουν από την επεξεργασία των Φ.Δ του προηγούμενου φορολογικού έτους. Η προσαύξηση του τεκμηρίου αυτού δεν υπολογίζεται σε επαγγέλματα με μέσο τζίρο κλαδικού ΚΑΔ κάτω από 10.000 ευρώ ή αν το πλήθος των επιτηδευματιών στον κλάδο αυτό δεν ξεπερνά τους 30 !

Παράδειγμα:

Ψυκτικός δηλώνει 20.000 κέρδη. Έχει 2 υπαλλήλους ο ένας με 1000 μικτά (ετήσια 14.000)  και ο άλλος με 1200 ευρώ μικτά (ετήσια 16.800). Είναι 15 χρόνια στο επάγγελμα. Ο ετήσιος τζίρος του είναι 100.000 ευρώ ενώ  ο κλάδος του έχει μ.ο. τζίρου βάση της  Εγκυκλίου ΔΥΠΗΔΕΔ 1048703 ΕΞ 2024 είναι 29.463,62 ευρώ (κωδικός 43.22 Υδραυλικές και κλιματιστικές εγκαταστάσεις θέρμανσης και ψύξης)

(α) Βάση: = 10.920 ευρώ.

(β) Παλαιότητα = 10.920 συν  τρείς προσαυξήσεις τριετιών ( 1^η τριετία 7^ο – 9^ο έτος = 1092,00 + 2^η τριετία 10^ο– 12^ο έτος = 1201,20 + 3^η τριετία 13^ο– 15^ο έτος =1.321,32  ) = 3.614,52 ευρώ. Φτάσαμε στα 14.534,52 ευρώ.

(γ) Πλεόνασμα ακριβότερου υπαλλήλου = 16.800 – (α+β) δηλαδή – 14.534,52  = + 2.265,48

Φτάσαμε στα (α) +(β) +(γ)  16.800 ευρώ

(δ) Προσαύξηση κόστους μισθοδοσίας (14.000+16.800 = 30.800) *10% = 3.080,00

Φτάσαμε στα 19.880 (= (α)+(β)+(γ) +(δ))

(ε) Προσαύξηση Τζίρου (ΚΑΔ) = Διαφορά τζίρου με τζίρο ΚΑΔ =100.000 μείον 29.463,62 = 70.536,38  * 5% = 3.526,82 ευρώ

Άρα Τελικό Τεκμαρτό Κέρδος: α+β+γ+δ+ε = 23.406,82 ευρώ.

Συγκρίνουμε τα κέρδη που δήλωσε στα βιβλία του (=20.000 ευρώ) και τα κέρδη που βγήκαν από τον τεκμαρτό υπολογισμό (=23.406,82 ευρώ) και ο φόρος θα υπολογιστεί στο μεγαλύτερο από τα δύο, δηλαδή στο 23.406,82 ευρώ. Συνεπώς στο παράδειγμά μας τα τεκμαρτά κέρδη είναι μεγαλύτερα από τα κέρδη των βιβλίων άρα ο ψυκτικός θα φορολογηθεί με τα μεγαλύτερα, δηλαδή με τα τεκμαρτά.

Προσοχή: Ελπίζω να είναι κατανοητό πως στο παράδειγμά μας, αν η ατομική επιχείρηση έδειχνε στα βιβλία της  λιγότερα κέρδη ή ακόμα και ζημιές λόγω μιας επένδυσης που είχε κάνει ή λόγω μιας έκτακτης ζημιάς που συνέβη, δυστυχώς πάλι θα φορολογούνταν στα τεκμαρτά κέρδη των 23.406,82 ευρώ….  Ο Νόμος δεν δέχεται τα έκτακτα συμβάντα και τις ζημιές. Σου δίνει βέβαια την δυνατότητα αμφισβήτησης των τεκμηρίων αυτών, αλλά θεωρώ όχι με τον ενδεδειγμένο τρόπο (βλέπε επόμενη ενότητα, περίπτωση 2)

Βασικά σημεία στον υπολογισμό τεκμαρτού εισοδήματος ατομικών επιχειρήσεων

Η Εφαρμογή του Τεκμαρτού υπολογισμού του Εισοδήματος ισχύει και για τα εισοδήματα του 2023.

1. Το ανώτερο τεκμαρτό εισόδημα καθορίζεται στα 50.000 ευρώ.
2. Ο τεκμαρτός υπολογισμός εισοδήματος μπορεί να αμφισβητηθεί με αντίστοιχο έλεγχο των βιβλίων του από την Αρμόδια Φορολογική Αρχή. Βέβαια αυτή η αντιμετώπιση από την Φορολογική Αρχή υποδηλώνει τακτική εκβιασμού καθώς πλήθος απλών παρατυπιών οδηγούν σε πρόστιμα ίσα ή μεγαλύτερα αυτών που θα προσπαθήσει  να αποφύγει με τον έλεγχο ο επαγγελματίας. Δεν αναφερόμαστε στην επιφόρτιση των Ελεγκτικών Αρχών δυσανάλογων με αυτών που μπορούν να διαχειριστούν.
3. Όπως γνωρίζουμε πως σε ότι εισόδημα δηλώνουμε πρέπει να κάνουμε δαπάνες ύψους 30% του εισοδήματος αυτού με ηλεκτρονικά μέσα ώστε να αποφευχθεί ο ειδικός φόρος 22% στην ακάλυπτη διαφορά. Στο εισόδημα αυτό  υπολογίζεται και το τεκμαρτό εισόδημα των νέων διατάξεων !!
4. Οι ζημιές στις χρήσεις που εφαρμόζεται ο τεκμαρτός υπολογισμός μπορούν να μεταφερθούν σε επόμενες χρήσεις με ειδικό τρόπο.
5. Όσοι μετατρέψουν μετά τις διατάξεις του Νόμου την ατομική τους σε Μονοπρόσωπη Εταιρεία θα υπαχθούν στον ίδιο τεκμαρτό υπολογισμό από τώρα έως και την χρήση 2026. Δεν μπορούν δηλαδή με αυτόν τον τρόπο να το αποφύγουν.

Μειώσεις και απαλλαγές τεκμηρίων

1. Μειώσεις τεκμηρίου σε ιδιαίτερες περιπτώσεις:Μείωση 50% σε αναπηρία 67-79% και μηδενισμό του τεκμηρίου σε 80% και άνω. Μείωση 50% σε μονογονείς με ανήλικα τέκνα, σε γονείς με τέκνα νοητικής και σωματικής αναπηρίας άνω του 67% και στους γονείς πολύτεκνων οικογενειών. Μείωση 50% και σε ατομικές επιχειρήσεις με έδρα χωριά ως 500 κατοίκους ή νησιά κάτω από 3.100 κατοίκους
2. Το τεκμήριο μειώνεται κατά το ύψος των δηλωθέντων εισοδημάτων από μισθωτή ή αγροτική εργασία. Παράδειγμα Μισθωτός λαμβάνει 4.000 εισόδημα και έχει ατομική επιχείρηση η οποία έχει  λογιστικά κέρδη 5.000 ευρώ και τεκμαρτό εισόδημα 15.000 ευρώ. Το τεκμαρτό εισόδημα θα μειωθεί σε 11.000 ευρώ (=15.000 -4.000)
3. Μείωση τεκμηρίου αναλογικά με τους μήνες λειτουργίας για τις εποχιακές επιχειρήσεις.
4. Απαλλαγή τεκμηρίων στους αγρότες, στους απασχολούμενους με «μπλοκάκι» (Ελεύθεροι Επαγγελματίες, – όχι όλες οι ατομικές επιχειρήσεις, με έως 3 εργοδότες) και όπως είπαμε πριν και στους επαγγελματίες με αναπηρία άνω του 80%
5. Απαλλαγή τεκμηρίων για τα πρώτα 3 έτη από την πρώτη έναρξη,στο 4^ο έτος μείωση 2/3 και στο 5^ο έτος μείωση 1/3 των τεκμηρίων.
6. Η μειωμένη προκαταβολή 50%  μόνο για το υπερβάλλον τεκμαρτό εισόδημα εξαιτίας της εφαρμογής του νέου υπολογισμού και ειδικά μόνο για φέτος. Κάτι ως δώρο για την ταλαιπωρία…

 Προβληματισμοί στο Φορολογικό Νομοσχέδιο:

Ο Νομοθέτης επιχειρηματολογεί πως οι ελεύθεροι επαγγελματίες δηλώνουν μεσοσταθμικά κάτω από 10.000 εισόδημα και το 71% αυτών δηλώνει εισοδήματα χαμηλότερα από το κατώτατο μισθό. Η συγκεκριμένη προσέγγιση έχει μεγάλη απόκλιση από την πραγματικότητα καθώς στο υπολογισμό εισοδήματος των ελευθέρων επαγγελματιών δεν λαμβάνονται τα εισοδήματα των νομικών προσώπων που οι ίδιοι έχουν συστήσει.

1. Ο Νομοθέτης επιχειρηματολογεί πως το δηλωθέν εισόδημα των φυσικών προσώπων στην ΑΑΔΕ το 2021 ήταν περίπου 84 δις ευρώ. Η κατανάλωση των νοικοκυριών βάση ΕΛΣΤΑΤ ήταν 124 δις ευρώ.  Η διαφορά είναι φοροδιαφυγή.Εδώ πάλι μπορούμε να πούμε πως η κατανάλωση δεν γίνεται μόνο από ελεύθερους επαγγελματίες αλλά και από την άλλη δεν ισχύει η πληροφορία που έχει διαρρεύσει ότι στην κατανάλωση συμπεριλαμβάνεται και αυτή των τουριστών και εξ αυτού  υπολογισμός είναι ανυπόστατος. Όχι αυτή δεν είναι σωστή πληροφορία, καθώς στους υπολογισμούς του Υπουργείου δεν συμπεριλαμβάνονται οι δαπάνες κατανάλωσης των τουριστών
2. Το εισπρακτικό της υπόθεσης. Ο νομοθέτης επικαλείται ότι τα μέτρα θα εισφέρουν 552 εκατ. ευρώ και επιπλέον μείωση 100 εκατ. ευρώ από τα επιδόματα. Όμως είναι το ποσό ικανό για να δικαιολογηθεί η διακοπή της δίκαιης και ζητούμενης φορολογίας «έσοδα μείον έξοδα»; Είναι αρκετά χρήματα για να δικαιολογηθεί η επίθεση στα χαμηλά στρώματα, έτερον εκάτερον αν μέσα σ’ αυτούς, είναι και απατεώνες; Έχει σταθμιστεί στον υπολογισμό του κέρδους των 552 εκατ. ευρώ από τα μέτρα ότι ήδη υπάρχουν τα τεκμήρια και πολλοί έτσι κι αλλιώς δεν φορολογούνται με τα κέρδη αλλά με τα τεκμήρια διαβίωσης (ΕΙΧ, σπίτια κ.τ.λ)  ή απόκτησης; Και τέλος έχει σταθμιστεί πως ακόμα και οι απατεώνες όταν στριμωχτούν έτσι, δεν θα μετατρέψουν την ατομική τους σε εταιρεία; Ή αφού παίζει ρόλο το ύψος της μισθοδοσίας δεν θα υπάρχει κίνητρο να υποδηλώνουν την μισθωτή εργασία ώστε να μειώσουν εκτός της ασφαλιστική εισφορά και την φορολογική επιβάρυνση!! Τα έχουν υπολογίσει όλα αυτά στον υπολογισμό του κέρδους από τα μέτρα;    Και τέλος για το πρόβλημα των 100 εκατ. ευρώ που λαμβάνουν από κοινωνικά επιδόματα επαγγελματίες από πού και ως που προκύπτει ότι και αυτοί δεν μπορεί να έχουν ανάγκη; Ατομική επιχείρηση είναι και μια από αυτές που τις βλέπουμε σε περιθωριακούς δρόμους… Και αν πάλι δεν θέλουμε να λαμβάνουν κοινωνικά επιδόματα άτομα που έχουν ατομική επιχείρηση, τότε,   αντί του κυκεώνα γιατί δεν λέμε απλά: «Όποιος έχει ατομική επιχείρηση δε δικαιούται κοινωνικά επιδόματα» και τέλος. Τόσο απλό. Και πόσο δίκαιο είναι όλο αυτό όταν ξέρουμε ότι ο μέτοχος μιας προσωπικής ή κεφαλαιουχικής εταιρείας ούτε κατά διάνοια βάλετε από τα μέτρα αυτά;
3. Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την ανάγκη περιορισμού της φοροδιαφυγής. Όμως στις εποχές που επικαλούνται άπαντες την ψηφιοποίηση των πάντων και την χρήση της τεχνητής νοημοσύνης θα ανατρέχουμε εμείς σε πρακτικές προ 15ετίας όπως οι τεκμαρτοί υπολογισμοί; Εξάλλου τα ηλεκτρονικά βιβλία και τα MyData για αυτό τον λόγο δεν φτιάχτηκαν;

 

Συμπεραίνουμε τα εξής:

Απ’ αιώνος, έτσι και τώρα, βαδίζουμε σε θολό τοπίο. Η φοροδιαφυγή βεβαίως και υπάρχει αλλά τούτο δεν μπορεί να είναι λόγος να καταστρατηγηθεί μια  γενική αρχή του δικαίου της Ε.Ε. (και κατ’ επέκταση και στην Ελλάδας)  που λέει:– “ουδείς υποχρεούται στα αδύνατα²»

 

¹ Νόμος 5073/2023 (άρθρα 28Α έως 28Ε του Κ.Φ.Ε.)

²«impossibilium nulla est obligation est»