Την 17η Οκτωβρίου, ημέρα Τρίτη, τρεις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας μιας διαρροής αμμωνίας σε πίστα παγοδρομίας στην πόλη Fernie της Βρετανικής Κολούμπια του Καναδά. Με την έρευνα ακόμα σε εξέλιξη, ήδη υπάρχουν αιτήματα να αντικατασταθεί το σύστημα ψύξης αμμωνίας σε όλες τις πίστες παγοδρομίας στον Καναδά, από άλλα ασφαλέστερα ψυκτικά συστήματα. Πολλά άρθρα που υπάρχουν στο Internet, υποδεικνύουν τα ψυκτικά με Φρέον σαν μια ασφαλέστερη εναλλακτική. Αυτό που τα άρθρα δεν επισημαίνουν εκτός του ότι και αυτά τα ψυκτικά μέσα σταδιακά καταργούνται, είναι ότι κρύβουν και τα ίδια εγγενείς κινδύνους.

Από τον William Lape, Αναπαραγωγή με άδεια του συγγραφέα
Μετάφραση- Επιμέλεια: Μαίρη Αρμακόλα, Πολιτικός, Μηχανικός Έργων Υποδομής
Για την εταιρεία RMS Risk Management Systems

Τα χλωροφθοροανθρακικά ψυκτικά έχουν καταργηθεί από το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ του 1987 εξαιτίας της τάσης τους να καταστρέφουν τη στοιβάδα του όζοντος. Οι υδροφθοράνθρακες ή αλλιώς HFC, καταργήθηκαν εξαιτίας του υψηλού τους «δυναμικού αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη» – GWP, από το Πρωτόκολλο του Κυότο.

Οι παραπάνω κίνδυνοι είναι γενικοί και μακροπρόθεσμοι. Τι συμβαίνει όμως με τους πιο άμεσους κινδύνους; Παρόλο που δεν είναι τόσο καυστικά όσο η αμμωνία, τα ψυκτικά CFC και HFC, προκαλούν επίσης κρυοπαγήματα όταν εκτεθεί το γυμνό δέρμα σε αυτά. Επίσης, τα ίδια τα ψυκτικά, όταν εκτίθενται σε υψηλές θερμοκρασίες αποσυντίθενται σε τοξικά υποπροϊόντα, ακόμα και σε αλογόνα οξέα όπως το υδροφθορικό οξύ.

Ενώ λοιπόν τα όρια έκθεσης γι’ αυτά τα ψυκτικά μέσα είναι σημαντικά υψηλότερα από αυτά της αμμωνίας, εκτοπίζουν το οξυγόνο της ατμόσφαιράς κάτι που δεν γίνεται αντιληπτό εάν δεν υπάρχουν ειδικοί προειδοποιητικοί ανιχνευτές. Έχουν, έτσι, καταγραφεί θάνατοι από ασφυξία, λόγω της εισόδου σε χώρο που υπήρχε διαρροή ψυκτικού μέσου CFC ή HFC.

Αυτή είναι ίσως η πιο κρίσιμη ανησυχία σχετικά με την ασφαλή χρήση τέτοιου τύπου ψυκτικών.
Τι συμβαίνει όμως με τα ψυκτικά μέσα νεότερης γενιάς που έχουν σχεδιαστεί να αντικαταστήσουν τα CFC και HFC? Αν και κάποια από αυτά έχουν οσμές που καθιστούν αντιληπτή τη διαρροή, η πλειοψηφία αυτών είναι μέτρια έως πολύ εύφλεκτα ακόμα και σε χαμηλές ατμοσφαιρικές συγκεντρώσεις.
Το γεγονός αυτό κάνει την ανίχνευση της διαρροής και την μείωση ακόμα πιο κρίσιμη. Το διοξείδιο του άνθρακα, ενώ δεν είναι ούτε τοξικό ούτε εύφλεκτο, μεταβάλλει τη συγκέντρωση οξυγόνου στην ατμόσφαιρα και δεν ανιχνεύεται παρά μόνο με ειδικούς ανιχνευτές. Το σύστημα με διοξείδιο άνθρακα επίσης λειτουργεί σε συνθήκες πίεσης υψηλότερες από ότι τα άλλα ψυκτικά συστήματα, γεγονός που οδηγεί σε άλλους κινδύνους, όπως καταστροφικά ρήγματα, αν δεν υπάρχει σωστή συντήρηση. Όλα αυτά μας οδηγούν στο εξής σχόλιο.

Ανεξάρτητα από το ποιο ψυκτικό μέσο θα χρησιμοποιηθεί, θα υπάρχουν πάντοτε κίνδυνοι που σχετίζονται με τη χρήση τους. Οι μοναδικές δικλείδες ασφαλείας είναι ο σωστός σχεδιασμός και εγκατάσταση, κατανομή επαρκών μέσων για σωστή λειτουργία και συντήρηση του συστήματος, και ορθή εκπαίδευση για την ασφαλή χρήση και συντήρηση του συστήματος και για άμεση ανταπόκριση σε περίπτωση διαρροής. Αυτό συμπεριλαμβάνει και την εκπαίδευση στο σχέδιο έκτακτης ανάγκης, όχι μόνο των εργαζομένων, αλλά και των επισκεπτών, όπως συμβαίνει στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις.

Άραγε σε μη βιομηχανικές εγκαταστάσεις, εξηγούν οι υπεύθυνοι στους επισκέπτες ποιοι είναι οι συναγερμοί κινδύνου και τι πρέπει να κάνουν όταν αυτοί ηχήσουν, ή θεωρείται ότι οι επισκέπτες θα διαβάσουν τις προειδοποιητικές πινακίδες δίπλα στους συναγερμούς (εάν υπάρχουν) για να μάθουν πως πρέπει να αντιδράσουν;

Δυστυχώς όταν η εκπαίδευση είναι τόσο ανεπαρκής, σε βαθμό που ο χειριστής να καίγεται προσπαθώντας να διαχωρίσει ένα μίγμα αμμωνίας-νερού με το στόμα, είναι να απορεί κανείς κατά πόσο η εκπαίδευση θα είναι ποτέ επαρκής σε βαθμό που δεν θα υπάρξουν τραυματισμοί ή θάνατοι ακόμη και με τη χρήση «ασφαλέστερων» ψυκτικών μέσων.

Τον Απρίλιο του 2015, ένας χειριστής επιχείρησε να απομακρύνει την αμμωνία από το νερό που βρισκόταν στο ψυκτικό σύστημα ενός χώρου αθλητικών εγκαταστάσεων, χρησιμοποιώντας έναν εύκαμπτο σωλήνα. Κατά την έναρξη της μετάγγισης, έκανε σιφωνισμό με το στόμα, με αποτέλεσμα το μείγμα αμμωνίας-νερού να μπει στο στόμα του.

Ο Bill Lape είναι Διευθυντής του ΕΗS Programsand Compliances για την εταιρία DEANFOODS. Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι αποκλειστικά δικές του και δεν εκφράζουν απαραίτητα τις απόψεις, την πολιτική ή τη θέση της εταιρίας ή των μετόχων της. Ο Bill είναι Πιστοποιημένος Χειριστής Βιομηχανικής Ψύξης και μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Διευθυντών του συνδέσμου Ψυκτικών Μηχανικών και Τεχνιτών.