Το ηλεκτρονικό μητρώο των επιχειρήσεων για την παρακολούθηση της διακίνησης των φθοριούχων αερίων είναι πια γεγονός. Είναι όμως γεγονός και οι απορίες και οι προβληματισμοί που επικρατούν ανά την αγορά. Ποιες είναι τελικά οι απαιτήσεις; Ποιοι είναι υπόχρεοι στην εγγραφή και υποβολή;

Γράφει ο Δημήτρης Ταΐρης BEng, MSc, Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός / Μηχανικός Περιβάλλοντος
Διευθύνων Σύμβουλος ΤΑΪΡΗΣ Α.Ε.Β.Ε., Πρόεδρος ΠΑ.Σ.Ε.Ε.Ψ., Αντιπρόεδρος ΣΩ.ΠΙ.ΜΗ.ΨΥΚ.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το μητρώο των επιχειρήσεων (Μητρώο Επιχειρήσεων F-GASES & ODS) υφίσταται από το 2007 και καλύπτει 2 διαφορετικές ανάγκες του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ),

α) Την ανάγκη της συνεχούς απογραφής των επιχειρήσεων που παράγουν και διακινούν φθοριούχα αέρια (F-Gas) και ουσιών που καταστρέφουν την στοιβάδα του όζοντος (ODS) ή συσκευές που τα περιέχουν τα ρευστά αυτά

β) Την ανάγκη της παρακολούθησης των ουσιών F-Gas και ODS μέσω της συνεχούς υποβολής στοιχείων εμπορίας, διαχείρισης και καταστροφής.

Είναι ξεκάθαρο πια ότι το ΥΠΕΝ μέσω των δύο Μητρώων που διαχειρίζεται, παρακολουθεί τη συνολική πορεία των ουσιών αυτών που επηρεάζουν αρνητικά το περιβάλλον. Είναι ικανό να διασταυρώνει στοιχεία από την στιγμή εισόδου των ρευστών στην Ελληνική επικράτεια και την ευρύτερη εμπορία αυτών έως και την χρήση τους σε εγκαταστάσεις αλλά και την τελική καταστροφή τους.
Ποιοι είναι όμως υπόχρεοι για εγγραφή στο νέο αυτό μητρώο; Όπως φαίνεται από την ίδια την ιστοσελίδα του ΥΠΕΝ για το μητρώο,

«Υπόχρεες εγγραφής στο Μητρώο είναι οι επιχειρήσεις (φυσικά ή νομικά πρόσωπα) που παράγουν, εμπορεύονται, εισάγουν, εξάγουν, εμφιαλώνουν, ανακτούν, ανακυκλώνουν, ποιοτικά αποκαθιστούν και καταστρέφουν ελεγχόμενες ουσίες ή εξοπλισμό και προϊόντα που τις περιέχουν, για τις κατηγορίες χρήσεων και δραστηριοτήτων που είναι επιτρεπτές από τους Κανονισμούς (ΕΕ) 517/2014 και (ΕΚ) 1005/2009 και υπό τις προϋποθέσεις και περιορισμούς που ορίζονται από αυτούς.
Σημειώνεται πως, σε ότι αφορά στις εμπορικές δραστηριότητες, υπόχρεες εγγραφής στο Μητρώο είναι οι επιχειρήσεις που έχουν ετήσιες πωλήσεις εντός της χώρας συνολικής ποσότητας μεγαλύτερης από 500 kg (χιλιόγραμμα) Φ.Α αερίων (σε μορφή χύδην, ή εντός εξοπλισμού και προϊόντων)».

Όλες οι επιχειρήσεις (φυσικά και νομικά πρόσωπα) που παράγουν ή/και εμπορεύονται χύδην ή εντός εξοπλισμού τις εν λόγω ουσίες υπό έλεγχο δηλαδή εμφιαλωτήρια, έμποροι ψυκτικού εξοπλισμού, τεχνικοί που ασκούν και εμπορική δραστηριότητα, εμπορικές εταιρείες οικιακών συσκευών και κλιματιστικών και όποια άλλη επιχείρηση εμπίπτει στην διακίνηση των ουσιών αυτών. Να σημειωθεί πως υπάρχει η ελάχιστη συνολική ποσότητα διακίνησης των 500 κιλών σε ένα έτος και άρα ένας τεχνικός για παράδειγμα που έτυχε να εμπορευτεί μικρο-ποσότητες ψυκτικού ρευστού δεν απαιτείται να εγγραφεί στο μητρώο.

Μετά την εγγραφή στο μητρώο, οι υπόχρεοι υποβάλουν ετήσια στοιχεία εισροών-εκροών ανά δραστηριότητα και ανά ουσία μέχρι την 31η πρώτη Μαρτίου του επόμενου έτους. Εδώ να σημειωθεί πως η απαιτούμενη ανάλυση των εισροών-εκροών είναι σημαντική μιας και για κάθε ουσία και κάθε δραστηριότητα απαιτείται η ξεχωριστή υποβολή για εισαγωγή/εξαγωγή από Τρίτες χώρες, χώρες της ΕΕ ή από Ελλάδα. Ειδικά για το έτος 2021 που ξεκίνησε η ηλεκτρονική πλατφόρμα, κάθε υπόχρεος θα πρέπει να καταχωρήσει και τις ποσότητες απογραφής έναρξης του έτους ώστε να υπάρχει αρχικό σημείο αναφοράς για τη διακίνηση.

Παράδειγμα 1:

Ένα εμπορικό κατάστημα διακινεί κλιματιστικά οικιακού τύπου με R410 και R32 και διοχετεύει στην αγορά χύμα ψυκτικό ρευστό R134A, R404A, R410 και R32 σε φιάλες. Αν η συνολική ποσότητα που έχει διακινήσει σε ένα έτος από όλα τα ρευστά μαζί, χύμα και περιεχόμενα στον εξοπλισμό, αθροίζονται σε 500 κιλά ή περισσότερο, τότε προκύπτει η υποχρέωση του καταστήματος για εγγραφή στο μητρώο.

Παράδειγμα 2:

Μια τεχνική εταιρεία που εγκαθιστά και επισκευάζει συστήματα ψύξης και κλιματισμού, χρησιμοποίησε συνολικά 8.500 κιλά ψυκτικών φθοριούχων ρευστών σε διάφορες εγκαταστάσεις που εξυπηρετεί και πούλησε χύμα ρευστά σε πελάτες της χωρίς να τα εγκαταστήσει άλλα 300 κιλά φθοριούχων. Η συνολική ποσότητα που έχει διακινήσει σε ένα έτος με την εμπορική δραστηριότητα από όλα τα ρευστά μαζί, χύμα και περιεχόμενα σε εξοπλισμό, αθροίζονται (300 κιλά) σε λιγότερο από 500 κιλά και άρα δεν προκύπτει η υποχρέωση της επιχείρησης για εγγραφή στο μητρώο.

Παράδειγμα 3:

Ένας τεχνικός ψυκτικός εμπορεύεται και εγκαθιστά ψυκτικά και κλιματιστικά συστήματα. Σε ένα έτος πούλησε εξοπλισμό που περιείχε 300 κιλά ρευστών και χρησιμοποίησε άλλα 500 κιλά σε εγκαταστάσεις για αρχική πλήρωση και για επισκευές. Ο ίδιος λόγω τον διασυνδέσεών του διοχετεύει και χύμα φθοριούχα ψυκτικά ρευστά σε συναδέλφους του αλλά και πελάτες. Η συνολική ποσότητα που διοχέτευσε είναι ακόμα 2000 κιλά ψυκτικών ρευστών. Η συνολική ποσότητα που έχει εμπορευτεί σε ένα έτος από όλα τα ρευστά (χύμα ή περιεχόμενα σε εξοπλισμό) με τιμολόγιο πώλησης χωρίς να συνοδεύεται από αντίστοιχη παροχή υπηρεσίας ξεπερνά τα 500 κιλά (300+2000=2300), και άρα προκύπτει η υποχρέωση του τεχνικού για εγγραφή στο μητρώο.

Παράδειγμα 4:

Η τεχνική εταιρεία του παραδείγματος 2 έχει προχωρήσει επιπλέον σε πωλήσεις 1000 κιλών σε χώρες των Βαλκανίων, μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η εμπορική της δραστηριότητα τώρα αποτιμάται σε 300+1000=1300 κιλά ρευστών και άρα προκύπτειη υποχρέωση της για εγγραφή στο μητρώο.
Είναι μια νέα αρχή για πολλούς που εμπορεύονται ψυκτικά ρευστά ή εξοπλισμό που τα περιέχει και είναι σαφές ότι θα υπάρχουν πολλά προβλήματα κυρίως στην οργάνωση των επιχειρήσεων ώστε οι υποβολές να γίνονται αβίαστα και χωρίς λάθη, είμαι όμως πεπεισμένος πως με την κατάλληλη βοήθεια και υποστήριξη από τους έμπειρους φορείς του χώρου το καινούργιο μητρώο θα λειτουργήσει ομαλά.

«ΥΓ. Κατά την εκτύπωση του παρόντος άρθρου, έχει δοθεί παράταση έως τις 30/6/2021 για την εγγραφή στο μητρώο και την υποβολή απογραφών.»