Η επιτήρηση και η παρακολούθηση της απόδοσης του εξοπλισμού αποτελεί έναν από τους πλέον σημαντικούς παράγοντες της εύρυθμης λειτουργίας μιας επιχείρησης.
Ο διαρκώς αυξανόμενος ρόλος των μηχανών και το πλήθος των διαδικασιών που εξαρτώνται από τη λειτουργία τους και τον έλεγχο της απόδοσης τους τις καθιστούν έναν από τους πιο σημαντικούς κρίκους στην παροχή των ποιοτικών προϊόντων και υπηρεσιών για όλους τους επαγγελματικούς κλάδους
Γράφει ο Άρης Λουτράρης, Διπλ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός & Μηχανικός Υπολογιστών, Α.Π.Θ.
Οι απαιτούμενες διαδικασίες επιτήρησης υπάγονται σε συγκεκριμένα και αυστηρά πρότυπα (HACCP, ISO 22000 κ.α.), η τήρηση των οποίων είναι ιδιαίτερα απαιτητική, ειδικότερα σε μεγαλύτερες επιχειρήσεις και οργανισμούς. Από αυτή τη οπτική, οι επιχειρήσεις εστιάζουν τις προσπάθειές τους στην ποιότητα, όχι μόνο γιατί αυτό τους επιβάλλεται από τη νομοθεσία, αλλά και επειδή το επιλέγουν και αποτελεί βασική αξίωση των καταναλωτών, αλλά και βασικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Επιπλέον, η εξασφάλιση της ορθής λειτουργίας του εξοπλισμού και της τήρησης των σχετικών διαδικασιών προστατεύει τον επαγγελματία από βλάβες που μπορούν να αποβούν ιδιαίτερα ζημιογόνες εάν κάποιο πρόβλημα δε διαπιστωθεί εγκαίρως.
Η τήρηση αντίστοιχων – ή και αυστηρότερων – πρωτοκόλλων ισχύει για όλους τους κλάδους που σχετίζονται με ευπαθή αγαθά και προϊόντα, όπως είναι παραδείγματος χάρη οι φαρμακαποθήκες, οι κλινικές, τα νοσοκομεία ή και κάποιες πιο εξειδικευμένες υπηρεσίες (εργαστήρια, τράπεζες φύλαξης βλαστοκυττάρων/μοσχευμάτων κ.α.)
Η διαρκής επίβλεψη του εξοπλισμού και η αυτόματη συλλογή δεδομένων από εξειδικευμένες συσκευές και καταγραφικά συστήματα συμβάλει στην εξοικονόμηση χρόνου και λειτουργικού κόστους, λόγω της απαλλαγής από την ανάγκη εκτέλεσης χειροκίνητων διαδικασιών, της μείωσης των τεχνικών επισκέψεων, αλλά και της πρόληψης βλαβών, αφού εξασφαλίζει την έγκαιρη ειδοποίηση σε περίπτωση δυσλειτουργίας.
- Επιλογή συστήματος καταγραφής
Υπάρχει μια πληθώρα επιλογών για την καταγραφή δεδομένων. Καλό είναι ωστόσο το καταγραφικό σύστημα που θα επιλεχθεί να πληροί τουλάχιστον ένα μίνιμουμ συγκεκριμένων προδιαγραφών, όπως είναι η συμμόρφωση με τη σχετική νομοθεσία (πρότυπο EN12830), η εύκολη πρόσβαση στις καταγραφές, το φιλικό περιβάλλον διαχείρισης και η παροχή ποιοτικής τεχνικής υποστήριξης.
Επίσης, πλέον υπάρχουν καταγραφικά θερμοκρασίας νέας γενιάς τα οποία μπορούν να λειτουργούν μεν αυτόνομα ως προς τη διαδικασία καταγραφής, αποστέλλοντας όμως τα δεδομένα τους σε διαδικτυακή πλατφόρμα στο αποθηκευτικό νέφος (cloud) μέσω δικτύου, ώστε ο χρήστης να μπορεί εύκολα μέσω οποιουδήποτε υπολογιστή ή φορητής συσκευής να τα διαχειριστεί και να έχει πλήρη έλεγχο της εγκατάστασής του ανά πάσα στιγμή.
Η συλλογή των δεδομένων μπορεί να γίνει με αυτόνομα καταγραφικά τα οποία τοποθετούνται σε όλα ή έστω τα πιο σημαντικά σημεία. Μία τέτοια επιλογή μπορεί να φαντάζει απλούστερη και ενδεχομένως να είναι οικονομικότερη, ωστόσο είναι πολύ πιθανό να υστερεί σε θέματα πληρότητας, ευελιξίας, διαχείρισης και ενδεχομένως αξιοπιστίας, λόγω του μεγάλου αριθμού συσκευών που πιθανότατα θα απαιτηθεί.
- Κεντρική συλλογή δεδομένων – Καταγραφικές μονάδες προηγμένης τεχνολογίας
Αντίθετα με την ανεξάρτητη καταγραφή των επιμέρους σημείων, η τοποθέτηση μίας κεντρικής καταγραφικής μονάδας, η οποία θα συλλέγει όλα τα δεδομένα της εγκατάστασης, παρέχει μία σειρά από επιλογές ή και συνδυασμό τους, ώστε να επιτευχθεί μια πιο στιβαρή και τεχνικό-οικονομικά βέλτιστη λύση: Ενσύρματοι αισθητήρες χαμηλού κόστους για τα πιο ευπρόσιτα σημεία, ασύρματοι αισθητήρες για τα πιο δυσπρόσιτα, εξειδικευμένοι αισθητήρες για τις πιο εξεζητημένες εφαρμογές, απόκτηση δεδομένων απευθείας από τις συσκευές του εξοπλισμού και – το κυριότερο- μόνο μία κεντρική μονάδα υπό την ευθύνη του επαγγελματία, ώστε η εύρυθμη λειτουργία της να είναι πολύ πιο εύκολη υπόθεση.
Ακόμη, οι πλέον προηγμένες καταγραφικές μονάδες μπορούν να συλλέξουν δεδομένα ετερόκλητου τύπου (ψηφιακά σήματα, υγρασία, στάθμη, πίεση, ενεργειακή κατανάλωση κοκ), καθώς επίσης και να τα συναξιολογήσουν, υλοποιώντας απλά σενάρια αυτοματισμού και πυροδοτώντας κάποια προγραμματισμένη διαδικασία (πχ αυξημένη επιτήρηση κάποιου σημείου όταν αυτό εκτελεί μια συγκεκριμένη διαδικασία, ενεργοποίηση κάποιας βαλβίδας υπό μία συνθήκη και απενεργοποίησή της όταν αυτή πάψει να ισχύει) ή αποστέλλοντας κάποιο εξειδικευμένο συναγερμό (πχ συνδυασμός ανοικτής πόρτας και αυξημένης κατανάλωσης ενέργειας).
Τέλος, η προσθήκη σημείων επιτήρησης εκ των υστέρων καθίσταται σαφώς πιο απλή και οικονομική.
- Διαδικτυακές πλατφόρμες συλλογής δεδομένων – Οφέλη και πλεονεκτήματα
Η κεντρική συλλογή δεδομένων παρέχει πολλές επιπλέον δυνατότητες, ειδικά στην περίπτωση που συνδυάζεται με την κεντρική αποθήκευση των δεδομένων σε διαδικτυακή πλατφόρμα, όπως αναφέρθηκε παραπάνω.
Υπό την προϋπόθεση ότι η αρχιτεκτονική του συστήματος είναι αρθρωτή, δηλαδή ότι το κάθε τμήμα (καταγραφική μονάδα) μπορεί να λειτουργεί και ανεξάρτητα αλλά και σε συνδυασμό με κάποιο άλλο τμήμα (πλατφόρμα εποπτείας), προκύπτουν ευέλικτες δυνατότητες διαχείρισης:
→Μεγάλο πλήθος εγκαταστάσεων μπορεί να εποπτεύεται συνολικά μέσω ενός λογαριασμού στην πλατφόρμα με εύκολο τρόπο και περιβάλλον φιλικό προς το χρήστη, στοιχείο ιδιαίτερα σημαντικό για μεγάλους οργανισμούς (πχ μεγάλες αλυσίδες τροφίμων) ή για τεχνικούς που έχουν υπό την ευθύνη τους πολλές / ετερόκλητες εγκαταστάσεις.
→Mία καταγραφική μονάδα μπορεί να εποπτεύεται τμηματικά από τον αντίστοιχο υπεύθυνο. Παραδείγματος χάρη, σε μία μεγάλη ξενοδοχειακή μονάδα, η κουζίνα να επιτηρείται ξεχωριστά από τονchef, οι προμήθειες υλικών από τον f&bmanager και η συνολική διαχείριση (μίας ή περισσότερων ξενοδοχειακών μονάδων) από τον υπεύθυνο ποιότητας.
Ο συνδυασμός των παραπάνω χαρακτηριστικών μπορεί να παρέχει επιπλέον εργαλεία, προσαρμοσμένα στη διευκόλυνση τήρησης διαδικασιών HACCP ή ISO(διαχείριση συμβάντων, διορθωτικές ενέργειες, εξαγωγή συνολικών αναφορών κ.α.)
Εκτός της ευέλικτης διαχείρισης των μεγάλων ή εξειδικευμένων εφαρμογών, οι διαδικτυακές πλατφόρμες έχουν τη δυνατότητα παροχής επιπλέον εργαλείων, ειδικά όσο ενσωματώνουν τις νέες τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης:
- Εντοπισμόςμικρών αλλά μόνιμων αποκλίσεων (ήπιες δυσλειτουργίες εξοπλισμού, μερική αστοχία στην εγκατάσταση των αισθητήρων) που δεν οδηγούν άμεσα σε δυσλειτουργία και δε γίνονται εύκολα αντιληπτές
- Παραμετροποίηση των κανόνων ορθής λειτουργίας για την αποφυγή ψευδών συναγερμών
- Γενική αξιολόγηση δεδομένωνόλων των διασυνδεδεμένων εγκαταστάσεων για εύκολη διάγνωση προβλημάτων ή έγκαιρη διάγνωση μελλοντικών βλαβών
- Εκτίμηση επιπλέον δεδομένων βάσει των υφιστάμενων (πχ υπολογισμός οικολογικού αποτυπώματος/ ισοδύναμων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα βάσει ενεργειακής κατανάλωσης)
- Συνολική αναβάθμιση των υπηρεσιών της πλατφόρμας για όλους τους εμπλεκόμενους χρήστες λόγω των επιμέρους αναγκών που επιτάσσουν οι διαφορετικές προτεραιότητες του κάθε επαγγελματικού κλάδου.
- Επίλογος
Η κεντρική συλλογή και διαχείριση των δεδομένων, εκτός από τα άμεσα οφέλη στην εύρυθμη λειτουργία κάθε επιχείρησης, μπορεί να προσφέρει ένα σημαντικό αριθμό από επιπλέον εργαλεία διαχείρισης.
Μέσω της εμπειρίας που αποκτά ένα σύστημα από την αξιολόγηση δεδομένων πολλών επιχειρήσεων διαφορετικών κλάδων, ειδικά με την αρωγή της διαρκώς αναπτυσσόμενης τεχνητής νοημοσύνης, μπορεί να προσφέρει υπηρεσίες που βελτιώνονται συνεχώς και να διευκολύνει την καθημερινότητα του επαγγελματία, χωρίς την ανάγκη μεγάλης ενασχόλησης και άμεσης εμπλοκής του.
