Η κλιματική και η ενεργειακή κρίση εκδηλώνονται με σοβαρότατες καταστροφικές συνέπειες για την Ελλάδα και τη κοινωνία της. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα που βιώνουμε καλοκαίρι και χειμώνα, τα αυξημένα τιμολόγια αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και οι υψηλές τιμές καυσίμων πλήττουν έντονα επιχειρήσεις και νοικοκυριά δημιουργώντας εκρηκτικά κοινωνικά προβλήματα.
Γράφει ο Στέλιος Λογοθέτης, Χημικός Μηχανικός ΕΜΠ
Ομότιμο μέλος του ΤΕΕ, Υπεύθυνος του τεχνικού τμήματος της ELLAKMON για το βιοαέριο.
www.ellakmon.gr – www.biogest.at
Ο διπλασιασμός της τιμής του φυσικού αερίου και οι επιπτώσεις του Ρωσοουκρανικού πολέμου δημιουργούν ασφυξία σε βασικούς τομείς της οικονομίας μας. Περισσότερο από ποτέ αναδεικνύεται η αδήριτη ανάγκη της απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα ή η ενεργειακή αξιοποίηση τους χωρίς ανθρακικό αποτύπωμα με προωθημένες τεχνολογίες και η αποτελεσματική και ευρύτατη ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ). Βεβαίως από τη δεκαετία του ’90 – οπότε δημιουργείται το πρώτο νομοθετικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ- μέχρι σήμερα έχει γίνει σημαντική πρόοδος-αν όχι αυτή που θα μπορούσε και που απαιτούν οι ενεργειακές μας ανάγκες και η αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου – στη διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών στο σύνολο της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
Οι φιλόδοξοι στόχοι όμως για τη «πράσινη μετάβαση» που μπήκαν στη χώρα μας για 70%ποσοστό κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ το 2030, επιβάλλουν γιγαντιαίες προσπάθειες εκσυγχρονισμού, ενίσχυσης και επέκτασης αφενός του δικτύου ώστε να μπορέσει να απορροφήσει την παραγόμενη ενέργεια των ΑΠΕ-δυστυχώς σήμερα σε πολλές προσοδοφόρες για ΑΠΕ περιοχές δεν υπάρχει δυνατότητα σύνδεσης με το δίκτυο – αφετέρου επιτάχυνση των αδειοδοτικών διαδικασιών που δυστυχώς ακόμα καθυστερούν εξ αιτίας της γραφειοκρατικής νοοτροπίας και της έλλειψης προσωπικού στις αντίστοιχες υπηρεσίες (ΔΙΠΑ-ΥΠΕΝ,ΔΠΕΧΩ Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και Περιφερειών). Βεβαίως πρέπει με δημιουργικό τρόπο και συμμετοχικές διαδικασίες να πείθονται και οι τοπικές κοινωνίες με σεβασμό στις εύλογες ενίοτε αντιδράσεις τους για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των επιπτώσεων στο περιβάλλον και στην αισθητική του.
Η χώρα μας είναι προνομιούχα σε αιολικό δυναμικό, ηλιοφάνεια, υδατικό δυναμικό, παραγωγή βιομάζας αλλά και σε πηγές ΑΠΕ που δεν έχουν αξιοποιηθεί στο βαθμό που θα έπρεπε, όπως η γεωθερμία η και καθόλου όπως η κυματική ενέργεια, ή η ενέργεια από υποθαλάσσια ρεύματα .Βέβαια η αιολική και η ηλιακή ενέργεια δεν παράγονται όλο το εικοσιτετράωρο και ακολουθούν τους νόμους των πιθανοτήτων. Επίσης οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί εξαρτώνται από τη συχνότητα και ένταση των βροχοπτώσεων και χιονοπτώσεων και την επάρκεια των υδατικών πόρων.
Γι’ αυτό υπάρχουν τεχνικά ζητήματα για την είσοδο και έξοδο των ανωτέρω ΑΠΕ από την ηλεκτροπαραγωγή και απαιτείται η παράλληλη ανάπτυξη αποθηκευτικών συστημάτων ενέργειας και υβριδικών ενεργειακών μονάδων. Αντίθετα οι μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης της βιομάζας λειτουργούν συνεχώς – επί 24 ώρες εκτός των διακοπών συντήρησης, εφόσον βέβαια είναι εξασφαλισμένη η πρώτη ύλη – ως «μονάδες βάσης» με διαθεσιμότητα 7.500-8.300 ώρες παραγωγικής λειτουργίας το έτος.
Στη χώρα μας υπάρχουν τεράστια αποθέματα φυτικής και ζωικής βιομάζας εκτός της ετήσιας ποσότητας παραγομένων βιοαποβλήτων από τον αγροτοκτηνοτροφικό τομέα ,των βιομηχανιών τροφίμων και του προδιαλεγμένου οργανικού κλάσματος των ΟΤΑ. Υπολογίζεται (2018) ότι ετησίως παράγονται 2.297.336 τόνοι υπολείμματα καλλιεργειών, 129.138 τόνοι αποσυρόμενα φρούτα και λαχανικά,10.033.312 τόνοι απόβλητα κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης και το 2025 προβλέπεται η προδιαλογή 1.043.427 τόνων βιοαποβλήτων. (Εκτίμηση Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων, ΦΕΚΑ’185/29.09.2020 σελίδα 9.854 κεφ.2 και σελ.9.975 κεφ.4). Ενδεικτικά στο ίδιο κεφ. του ΕΣΔΑ αναφέρεται ότι είκοσι δύο κτηνοτροφικές μονάδες σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΚΑΠΕ (2018) παράγουν 22 MWe ηλεκτρική ισχύ.
Εάν το 60% αυτών των ποσοτήτων βιοαποβλήτων αξιοποιηθεί με τη μέθοδο της αναερόβιας χώνευσης, με ένα πολύ πρόχειρο υπολογισμό θα παράγονται ετησίως 245 MW ηλεκτρικής ισχύος από 485*106 τόνους βιομεθανίου που αντιστοιχούν στο 14% της ετήσιας ποσότητας εισαγομένου φυσικού αερίου που διατίθεται για την ηλεκτροπαραγωγή.
Υπάρχει επομένως μεγάλη προοπτική για επενδυτική δραστηριότητα και ήδη στη χώρα μας παρουσιάζεται έντονη κινητικότητα στο τομέα αυτό των ΑΠΕ παρά τις δυσκολίες της εξασφάλισης της πρώτης ύλης, της συνδεσιμότητας με το δίκτυο και των γραφειοκρατικών καθυστερήσεων και εμποδίων στη έκδοση των σχετικών αδειών. Σήμερα λειτουργούν και κατασκευάζονται πάνω από 40 μονάδες παραγωγής βιοαερίου από αγροτοκτηνοτροφικά προϊόντα και βιοαπόβλητα βιομηχανιών τροφίμων συνολικής ισχύος περίπου 36 MW αλλά η χώρα μας ευρίσκεται στη 13 θέση ακόμα των χωρών της ΕΕ ως προς τη παραγωγή βιοαερίου. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι υπολογισμοί αυτοί αφορούν τη ποσότητα βιομάζας που μπορεί να αξιοποιηθεί με αναερόβια χώνευση και όχι τη ξυλώδη βιομάζα που μπορεί να αξιοποιηθεί ενεργειακά με αεριοποίηση και της όποιας η ποσότητα και η απόδοση σε ηλεκτρική ισχύ μπορεί να είναι και διπλάσια της ανωτέρω.
Η εταιρεία ΕΛΛΑΚΜΩΝ αποτελεί μια κορυφαία τεχνική-προμηθευτική εταιρεία στον τομέα της αξιοποίησης βιομάζας για την παραγωγή καθαρής και ανανεώσιμης ενέργειας. Από το 2018, η ΕΛΛΑΚΜΩΝ αποτελεί αποκλειστικό αντιπρόσωπο της διεθνούς βεληνεκούς Αυστριακής εταιρείας BIOGEST, στην Ελλάδα και την Κύπρο. Η εταιρεία ΒΙΟGEST – BIOGAS με έδρα τη Βιέννη κατασκευάζει με το κλειδί στο χέρι μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης βιοαποβλήτων με τη μέθοδο της αναερόβιας χώνευσης. Έχει κατασκευάσει πάνω από εβδομήντα μονάδες αναερόβιας χώνευσης στην Ευρώπη, την Ασία, τις ΗΠΑ και στις χώρες της Λ. Αμερικής και με τις καινοτόμες τεχνολογίες που έχει αναπτύξει στο τομέα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, θερμότητας και βιομεθανίου με τη διαδικασία της αναερόβιας χώνευσης μπορεί να αξιοποιήσει ενεργειακά μια μεγάλη γκάμα βιοαποβλήτων, όπως κοπριά αγελάδων, χοίρων, αιγοπροβάτων, ορνίθων, παντός είδους ενσιρώματα, τυρόγαλο, γλυκερίνη, ληγμένα τρόφιμα και υπολείμματα εστιατορίων, υπολείμματα σφαγείων, απόβληταελαιοτριβείων (δύο και τριών φάσεων) υπολείμματα παραγωγής μπύρας και οινοποιείων και άλλα.
Η BIOGEST – BIOGAS SA έχει τη δυνατότητα παραγωγής βιομεθανίου περιεκτικότητας 98% το οποίο μπορεί να εισαχθεί στο δίκτυο φυσικού αερίου η σε οποιοδήποτε τοπικό δίκτυο, παραδείγματος χάριν, μιας ενεργειακής κοινότητας και να υποκαταστήσει το πανάκριβο εισαγόμενο φυσικό αέριο. Μάλιστα η Δημόσια Επιχείρηση Δικτύων Διανομής Αερίου (ΔΕΔΑ) προωθεί τη κατασκευή μονάδων βιοαμεθανίου και βιοϋδρογόνου με αξιοποίηση αγροτικών υποπροϊόντων και εισαγωγή τους στο δίκτυο του φυσικού αερίου σύμφωνα με κοινοτική οδηγία. Ήδη η BIOGEST κατασκευάζει στη χώρα μας δύο μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειαςαπό βιοαέριοσυνολικής ισχύος 1,5 μεγαβάτ και προγραμματίζει μαζί με την ΕLLAKMON την κατασκευή νέων μονάδων βιοαερίου και βιομεθανίου συνολικής ισχύος πάνω από 20 MW στο προσεχές μέλλον. Η ELLΑΚΜΟΝ διαθέτει ένα αξιόλογο επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό σε συνεργασία με τη BREAK-EVEN CONSULTANTS (η οποία διαθέτει πάνω από 20 διπλωματούχους Πολυτεχνικών σχολών με διδακτορικά) και αναλαμβάνει την:
– Εκπόνηση όλων των μελετών αδειοδότησης, ένταξη σε αναπτυξιακά και χρηματοδοτικά προγράμματα.
– Μελέτη κατασκευή και επίβλεψη όλης της κατασκευής των μονάδων παραγωγής βιοαερίου με αναερόβια χώνευση.
-Μαζί με το τεχνικό και επιστημονικό δυναμικό της BIOGEST-BIOGAS παρακολούθηση και στήριξη της λειτουργίας και συντήρησης των μονάδων μετά τη κατασκευή τους.
Επίσης η BIOGEST-BIOGAS σε περιπτώσεις εξασφαλισμένης πρώτης ύλης βιομηχανικών βιοαποβλήτων χρηματοδοτεί η ίδια, κατασκευάζει και εκμεταλλεύεται τις αντίστοιχες μονάδες σε συμφωνία με τους ενδιαφερόμενους παραγωγούς.
Στο άρθρο μας αυτό αναφερθήκαμε αποκλειστικά στην ενεργειακή αξιοποίηση της βιομάζας και τις δυνατότητες της εταιρείας BIOGEST BIOGAS που αντιπροσωπεύει η ELLAKMON. Όμως από καθαρά επιστημονικό ενδιαφέρον και σαν συμβολή στην επίλυση του οξυμένου ενεργειακού μας προβλήματος θα θέλαμε να αναφερθούμε επιγραμματικά σε δυο θέματα:
-Υπάρχει τεράστια ποσότητα αξιοποιήσιμης ενεργειακά πρώτης ύλης που είναι το 78% της ποσότητας των αστικών απορριμμάτων που οδηγούνται στους ΧΥΤΑ κάθε έτος τα τελευταία 30 χρόνια. Ήδη στη χώρα μας έχει εκδοθεί η πρώτη άδεια συμπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας με τη μέθοδο της αεριοποίησης πλάσματος, η οποία δεν αφήνει κατάλοιπα και αέριους ρύπους ενώ το ανθρακικό της αποτύπωμα είναι υποτυπώδες, ηλεκτρικής ισχύος 22MW και θερμικής ισχύος 38 MW (ΑΔΑ Ω85Η4653Π8-ΖΜΑ, ΥΠΕΝ/ΔΙΠΑ 19526/1284/5-7-2019, ΡΑΕ 430/2015) με πρώτη ύλη τα θαμμένα απορρίμματα του κορεσμένου ΧΥΤΥ της Ρόδου. Υπολογίζεται ότι η ενεργειακή αξιοποίηση των θαμμένων απορριμμάτων των κορεσμένων ΧΥΤΑ όλης της Ελλάδας (με Enhanced Land fill Mining) θα μπορούσε να προσφέρει πάνω από 1.000 MW ισχύ ηλεκτρικής ενέργειας.
– Την απολιγνιτοποίηση θα έπρεπε να τη διαδεχθεί η αξιοποίηση της λιγνιτικής μάζας με δόκιμες εφαρμοσμένες τεχνολογίες γιατί οι λιγνίτες της Ελλάδας είναι ορυκτός ενεργειακός μας πλούτος και δεν πρέπει να εγκαταλειφθούν με σοβαρότατες συνέπειες στην αύξηση της τιμής του ρεύματος. Αντίθετα με την αεριοποίηση του λιγνίτη προς παραγωγή μπλε υδρογόνου με καταλυτική αξιοποίηση και συγκράτηση του διοξειδίου του άνθρακα και ενεργειακή επάρκεια μπορούμε να επιτύχουμε και τους ρύπους του θερμοκηπίου να μηδενίσομε. (Βλέπε και John Tingas, S.Logothetis, Athanasios Tingas Enhanced Oil recovery by flue gases of power plants H2S και CO2 Petrochemical plaNts. The field case of the Prinos oil field” και παρεμφερές «Synergies and Environmental Benefits of Lignite in Ptolemais with combined CO2 sequestration and Enhanced Oil Recovery in the Prinos Oil Fields in Macedonia – Greece, 6o Πανελλήνιο Συνέδριο Χημικής Μηχανικής, Αθήνα, 31 Μάη ως 2 Ιούνιου 2007)_.
– Συμπερασματικά η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα να αντιμετωπίσει στα πλαίσια της πράσινης μετάβασης το ενεργειακό της πρόβλημα χωρίς την χρηματοδότηση πυρηνικών σταθμών στη Βουλγαρία για εισαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ή εγκατάσταση πυρηνικών σταθμών «τσέπης» στη χώρα μας και να αποφύγει τις μελλοντικές καταστροφικές επιπτώσεις.
