Γράφει
ο Μπάμπης Δαλαβούρας
Πολιτικός μηχανικός ΕΜΠ MEng ASHRAE BEAP CERTIFIED
CERTIFIED PASSIVE HOUSE DESIGNER
Τεχνικός σύμβουλος στην ΓΕΝΙΚΗ ΨΥΚΤΙΚΗ ΑΤΕΚΕ
Στην εποχή μας,η μόνησταθερή αξία, είναι η ενέργεια. Η ενέργεια και ο τρόπος παραγωγής της είναι η κινητήριος δύναμη της ανάπτυξης και της οικονομίας παγκοσμίως. Οποιαδήποτε μεταβολή στην τιμή της επηρεάζει άμεσα όλες τις πτυχές τις ανθρώπινης δραστηριότητας. Επιπρόσθετα ο τρόπος παραγωγής της και κατανάλωσης της έχει άμεσες και έμμεσες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Σήμερα είναι φανερό, ότι η εξοικονόμηση ενέργειας έχει παρεισφρήσει στην συνείδηση όλων μας. Στο προσεχές χρονικό διάστημα θα τρέξει το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Εξοικονομώ Κατ΄ Οίκον» Νο2. Κρίνεται λοιπόν σκόπιμο να αναφερθούμε στις ενεργειακές αναβαθμίσεις που μπορεί να γίνουν σε μία κατοικία και στα οφέλη που μπορεί προσφέρουν.
Ενεργειακά κουφώματα
Η πιο δημοφιλής αναβάθμιση είναι η αντικατάσταση των παλιών κουφωμάτων με νέα ενεργειακά. Συνήθως επιλέγεται όχι για την ενεργειακή εξοικονόμηση που προσφέρει, αλλά για πρακτικούς λόγους όταν τα παλιά κουφώματα έχουν προβλήματα.
Ο ιδιοκτήτης θα πρέπει να επιλέξει υλικό πλαισίου (Αλουμίνιο με θερμοδιακοπή, Ξύλο, PVC), υαλοπίνακα (διπλό, τριπλό, ενεργειακό αποστατήρα, ειδικό αέριο και μεμβράνες) και μηχανισμό ανοίγματος (ανοιγόμενο, συρρόμενο, επάλληλο).
Κάθε επιλογή έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα και η τελική απόφαση θα πρέπει να γίνει από κάποιον ειδικό για να ταιριάζει στις ανάγκες του ιδιοκτήτη.
Θα πρέπει να δοθεί μεγάλη προσοχή σε μια τέτοιου είδους επέμβαση στην κατοικία, γιατί μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα υγρασίας! Αυτό συμβαίνει όταν η οικία είναι μη μονωμένη ή κακώς μονωμένη όπου τα παλιά κουφώματα αποτελούν την πιο κρύα εσωτερική επιφάνεια. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η συμπύκνωση των υδρατμών να γίνεται στο κρύο γυαλί χωρίς περεταίρω επιπτώσεις. Όταν όμως βάλουμε ενεργειακά κουφώματα, πλέον η πιο κρύα επιφάνεια θα είναι κάποια θερμογέφυρα σετοίχο πάνω στην οποία θα πραγματοποιηθεί η συμπύκνωση των υδρατμών, δημιουργώντας τις γνωστές μαυρίλες. Είναι φανερό ότι η αναβάθμιση των κουφωμάτων θα πρέπει να γίνει παράλληλα με την σωστή θερμομόνωση και την εξάλειψη των θερμογεφυρών.
Εξωτερική θερμομόνωση
Η εξωτερική θερμομόνωση είναι μια από τις καλύτερες valueformoneyεπεμβάσεις που μπορούμε να κάνουμε στο σπίτι μας από πλευράς εξοικονόμησης ενέργειας. Η εξοικονόμηση ενέργειας που μπορεί να προσφέρει είναι περίπου 60%, αλλά τα οφέλη δεν σταματούν εκεί. Τοποθετώντας εξωτερική θερμομόνωση ελαχιστοποιούμε τις θερμογέφυρες γεγονός που πέρα από τα οφέλη στην εξοικονόμηση ενέργειας αναβαθμίζει τις συνθήκες άνεσης του χώρου καθώς οι εσωτερικές επιφάνειες των τοίχων έχουν θερμοκρασία πολύ κοντά στην θερμοκρασία του αέρα. Όταν οι εσωτερικές επιφάνειες των τοίχων δεν έχουν την επιθυμητή θερμοκρασία, μπορούν να δημιουργηθούν υγρασίες, ρεύματα αέρα αλλά και η ακτινοβολία του κρύου ή ζεστού τοίχου δημιουργεί δυσφορία και αναγκαζόμαστε τον χειμώνα πχ να ανεβάσουμε ακόμα περισσότερο την θερμοκρασία του αέρα για να αντισταθμίσουμε την ακτινοβολία του τοίχου και αντίστοιχα το καλοκαίρι να κατεβάσουμε παρακάτω την θερμοκρασία με το αντίστοιχο αντίκτυπο στην κατανάλωση ενέργειας. Ένα επιπλέον όφελος είναι η αισθητική αναβάθμιση. Η τοποθέτηση της εξωτερικής μόνωσης αποτελεί παράλληλα και ανακαίνιση των όψεων της οικίας.
Θα πρέπει πάντα να προηγείται της αντικατάστασης των κουφωμάτων (όπως εξηγήθηκε για αποφυγή υγρασιών) αλλά και της αντικατάσταση του συστήματος θέρμανσης και ψύξης καθώς μειώνει σημαντικά το φορτίο και επομένως και την απαίτηση σε ισχύ της πηγής ψύξης – θέρμανσης (πχ λέβητας, αντλία θερμότητας) και των τερματικών συσκευών (Fancoils, καλοριφέρ..) με αποτέλεσμα και την εξοικονόμηση στο κόστος αυτών.
Ηλιακός θερμοσίφωνας
Ένα μεγάλο ποσοστό της ενεργειακής κατανάλωσης ενέργειας σε ένα σπίτι αποτελεί η παραγωγή ζεστού νερού χρήσης (ΖΝΧ). Η εγκατάσταση ενός ηλιακού θερμοσίφωνα είναι αρκετά απλή και γρήγορη. Προσφέρει ίσως της μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας αναλογικά με το κόστος του. Η επιλογή που έχουμε για τα κάτοπτρα είναι ανάμεσα σε:
- Απλό
- Επιλεκτικό
- Κενού
Η σειρά που παρατίθενται είναι και η σειρά κόστους και απόδοσης. Οι απλοί και οι επιλεκτικοί λίγο ως πολύ είναι γνωστοί. Οι κενού χρησιμοποιούν σωλήνες κενού για να μειώσουν τις απώλειες στο περιβάλλον. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αποδίδουν καλύτερα σε μεγάλες διαφορές θερμοκρασίαςαπό το περιβάλλον (δηλ. τον χειμώνα) από τους άλλους δύο τύπους. Επιπλέον έχουν το πλεονέκτημα να χρησιμοποιούν την διάχυτη ακτινοβολία, πράγμα που σημαίνει ότι μπορούν και αποδίδουν ακόμα και στην συννεφιά (φυσικά με μειωμένη απόδοση). Ένα μειονέκτημα που έχουν είναι ότι το καλοκαίρι σε περίπτωση που δεν έχουν κατανάλωση του ζεστού νερού μπορούν να ανεβάσουν πολύ υψηλές θερμοκρασίες, οπότε πχ θα πρέπει όταν φύγουμε για διακοπές να τους σκεπάζουμε. Συνολικά μπορούμε να πούμε ότι αποδίδουν καλύτερα τον χειμώνα ενώ οι επιλεκτικοί αποδίδουν καλύτερα το καλοκαίρι. Για μια οικία, σαφώς μετράει περισσότερο η απόδοση του ηλιακού τον χειμώνα όπως και σε περιπτώσεις ηλιακής υποβοήθησης της θέρμανσης, ενώ πχ σε ένα ξενοδοχείο που λειτουργεί το καλοκαίρι είναι σαφές ότι η λύση του επιλεκτικού είναι ορθότερη.
Πηγή θερμότητας
Αφού έχουμε περιορίσει τις απώλειες, μπορούμε να ασχοληθούμε με την παραγωγή της θερμότητας. Πολλές φορές το αγοραστικό κοινό, δεν αποφασίζει ακολουθώντας τις συμβουλές κάποιου ειδικού, αλλά είτε ακολουθεί κάποια μόδα είτε γίνεται έρμαιο κάποιου πωλητή είτε ακολουθεί τις συμβουλές κάποιου γνωστού του, που όμως δεν είναι ειδικός. Θα αναλύσουμε παρακάτω τα βασικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των δημοφιλέστερων επιλογών.
Αντλία θερμότητας
Από πλευράς κόστους λειτουργίας και συντήρησης είναι με διαφορά η οικονομικότερη λύση. Αυτό επιτυγχάνεται γιατί στην πραγματικότητα δεν παράγει την θερμότητα, αλλά την «αντλεί» από το περιβάλλον και ο καταναλωτής πληρώνει μόνο την «άντληση». Έτσι για κάθε kWhρεύματος που καταναλώνουμε, παίρνουμε επί τον συντελεστή SCOP (εποχιακός συντελεστής αποδοτικότητας με τιμές συνήθως άνω του 3) kWhθέρμανσης. Επιπλέον οι inverter αντλίες θερμότητας έχουν την ικανότητα να προσαρμόζουν την ισχύ τους στα απαιτούμενα φορτία με επιπλέον εξοικονόμηση ενέργειας. Κάτι που πρέπει να προσέξουμε είναι οι θερμοκρασίες λειτουργίας και θερμοκρασία του νερού προσαγωγής. Έχουμε να επιλέξουμε ανάλογα με την θερμοκρασία προσαγωγής ανάμεσα σε χαμηλών θερμοκρασιών (40˚C-55˚C για ενδοδαπέδια θέρμανση), μεσαίων θερμοκρασιών (55˚C-65˚Cγια υπερδιαστασιολογημένα καλοριφέρ που αποτελεί την συνήθη περίπτωση) και υψηλών θερμοκρασιών (65˚C-80˚C στην μη συνηθισμένη περίπτωσης που τα καλοριφέρ έχουν υπολογιστεί ακριβώς να δουλεύουν σε αυτή την θερμοκρασία).Η αντλία θερμότητας μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την παραγωγή ζεστού νερού χρήσης (ΖΝΧ) έχοντας την αντίστοιχη εξοικονόμησης ενέργειας έναντι των άλλων πηγών θερμότητας (ηλεκτρική αντίσταση, λέβητες κλπ). Τέλος αναφέρουμε ότι έχει μηδενικές εκπομπές ρύπων στο χώρο χρήσης του και σημαντικά μειωμένες στον τόπο παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας αφού εξοικονομεί μεγάλο ποσοστό της ενέργειας που καταναλώνεται. Σαν μειονέκτημα είναι το υψηλό κόστος κτήσης που αποσβένεται συνήθως μετά τα 5 χρόνια.
Λέβητας πετρελαίου
Αποτελεί την πλέον συνηθισμένη λύση. Πλέον έχει διαδοθεί και η τεχνολογία συμπύκνωσης, που εκμεταλλεύεται την λανθάνουσα θερμοκρασία των υδρατμών στα καυσαέρια ανεβάζοντας τον βαθμό απόδοσης και οικονομίας, ανεβάζοντας όμως παράλληλα και το κόστος κτήσης.
Λέβητας φυσικού αερίου
Αποτελεί την νέα τάση και στις περιοχές που διατίθεται φυσικό αέριο, είναι πλέον μονόδρομος καθώς η τιμή του φυσικού αερίου είναι σημαντικά μικρότερη από αυτή του πετρελαίου. Υπάρχει και εδώ η τεχνολογία συμπύκνωσης ανεβάζοντας τον βαθμό απόδοσης και οικονομίας, αλλά παράλληλα και το κόστος κτήσης. Οι ρύποι είναι πολύ λιγότεροι από αυτούς του πετρελαίου όπως είναι λιγότερη και η συντήρηση που χρειάζεται λόγω της καθαρότερης καύσης.
Συστήματα ηλεκτρικών αντιστάσεων
Αποτελούν την χειρότερη ενεργειακά λύση καθώς δεν έχουν το πλεονέκτημα των αντλιών θερμότητας και για κάθε μιαkWhρεύματος που καταναλώνουμε, παίρνουμε μια kWhθέρμανσης. Σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται Ηλεκτρολέβητες, πάνελ υπερύθρων, αερόθερμα, θερμοπομποί, σώματα ρεύματος, ηλεκτρική ενδοδαπέδια θέρμανσης κα.
Σας παραθέτω το γράφημα του πορίσματος μελέτης του ΕΜΠ με τίτλο «Σύγκριση κόστους θέρμανσης από διάφορες τεχνολογίες»1:
Κλείνοντας να αναφέρουμε ότι υπάρχουν ακόμα πολλές επεμβάσεις που μπορούν να γίνουν σε μια κατοικία για εξοικονόμησης ενέργειας. Επιγραμματικά να αναφέρουμε τους αυτοματισμούς, τα τζάκια, σκίαστρα κα. Το καλύτερο είναι να εμπιστευτούμε κάποιον ειδικό.
1 Πηγή: Σύγκριση κόστους θέρμανσης από διάφορες τεχνολογίες
Δρ. Εμμανουήλ Κακαράς, Δρ. Σωτήριος Καρέλλας, Δρ. Παναγιώτης Βουρλιώτης,
Δρ. Παναγιώτης Γραμμέλης, Πλάτων Πάλλης, Εμμανουήλ Καραμπίνης
