Η Ελλάδα είναι η μόνη Ευρωπαϊκή χώρα στην οποία δεν επιδοτείται ακόμα η τεχνική της εμφύσησης με αποτέλεσμα να χάνεται μια μεγάλη ευκαιρία εξοικονόμησης ενέργειας και βελτίωσης των εσωτερικών συνθηκών άνεσης, ιδιαίτερα στους πιο ευάλωτους οικονομικά ιδιοκτήτες!
Γράφει ο Θεόδωρος Σωτήριος Τούντας,
Αρχιτέκτων Μηχανικός
Ενεργειακός Σύμβουλος
fuv@fuv.gr
Τι είναι η εμφύσηση
Η ενεργειακή αναβάθμιση των υφιστάμενων κτιρίων είναι η μεγάλη πρόκληση του κατασκευαστικού κλάδου όπου σε πολλές οι περιπτώσεις δε γίνεται καμία επέμβαση θερμομόνωσης λόγω συγκεκριμένων δυσκολιών και έλλειψης εναλλακτικών προτάσεων. Αυτό είναι το κενό που έρχεται να καλύψει η τεχνική της εμφύσηση.
Εμφύσηση είναι η εφαρμογή που χρησιμοποιεί το υπάρχον διάκενο της τοιχοποιίας και με εκτόξευση ινώδους θερμομονωτικού υλικού μέσω του αέρα, πετυχαίνει την πλήρωσή του. Μια ιδιαίτερα αποτελεσματική μέθοδος, γνωστή σε όλη την Ευρώπη (σε κάποιες περιοχές της Ιταλίας επιβάλλεται για συγκεκριμένες τυπολογίες κτιρίων), που δεν επεμβαίνει στο συνολικό πάχος του κελύφους και δίνει λύσεις σε περιπτώσεις που δεν θα υπήρχε άλλη εναλλακτική.
Μέχρι σήμερα δεν περιγράφεται στις επιλέξιμες παρεμβάσεις του προγράμματος Εξοικονομώ, ενώ στην ουσία αποτελεί μια εσωτερική θερμομόνωση. Για την ακρίβεια είναι η ενδιάμεση μόνωση και προσφέροντας μια επιπλέον εναλλακτική λύση στις ήδη υπάρχουσες, θα μπορέσει να βοηθήσει πολλές ιδιοκτησίες να αναβαθμιστούν ενεργειακά και με πολύ εύκολο τρόπο.
Σε ποιες κατηγορίες κτιρίων απευθύνεται
Η μεγάλη πλειοψηφία των κάθετων στοιχείων πλήρωσης στα κτίρια που κατασκευάστηκαν από το 1950 και μέχρι το 1980, αποτελούνται από τη δικέλυφη δρομική οπτοπλινθοδομή, δηλαδή την λεγόμενη «ψαθωτή τοιχοποιία». Πρόκειται για δύο σειρές από όρθια εξάοπα τούβλα, ανά διαστήματα δεμένα μεταξύ τους με κάθετα τούβλα (κλειδιά). Το πάχος της είναι 19 εκατοστά, διαθέτει διάκενο 7-8 εκατοστών κατά μέσο όρο και μαζί με τις επενδύσεις (σοβάδες, πελεκίτη, αρτιφισιέλ) φτάνει τα 23 με 25 εκατοστά.
Είναι μεγάλος ο αριθμός από οικιστικά συγκροτήματα που χτίστηκαν τη συγκεκριμένη περίοδο καθώς και πολλά δημόσια κτίρια, νοσοκομεία ή σχολεία που μπορούν να αναβαθμιστούν ενεργειακά με πολύ πιο εύκολο, γρήγορο, οικονομικό και αποδοτικό τρόπο από τις μέχρι σήμερα γνωστές τεχνικές.
Οι επτά βασικοί λόγοι που η τεχνική της εμφύσησης συμφέρει τις υφιστάμενες κατοικίες
1. Προσβασιμότητα και εσωτερική διαρρύθμιση
Όταν σε ένα διαμέρισμα υπάρχει πλευρά που συνορεύει με ακάλυπτη μεσοτοιχία και η χρήση ικριωμάτων είναι οικονομικά ασύμφορη ή ο όμορος ιδιοκτήτης δεν επιτρέπει τις εργασίες, τότε η εξωτερική θερμοπρόσοψη δεν είναι μέρος των προτεινόμενων παρεμβάσεων και αποφεύγεται από τον ενεργειακό επιθεωρητή.
Η εναλλακτική της εσωτερικής θερμομόνωσης βρίσκει στις περισσότερες περιπτώσεις αντίθετο τον ιδιοκτήτη καθώς υπάρχουν κατασκευές όπως ντουλάπες, κουζίνα, λουτρό ή σαλόνι και λίγοι συμφωνούν στο να ξηλώσουν και να ξαναφτιάξουν ή να χάσουν εσωτερικό χώρο για τις απαραίτητες εργασίες τοποθέτησης γυψοσανίδων.
Επιπλέον είναι πολλές οι περιπτώσεις όπου στενοί εξώστες δεν δίνουν τη δυνατότητα απώλειες ούτε ενός εκατοστού.
Σε τέτοιες περιπτώσεις οι επιλογές είναι: εμφύσηση ή τίποτα! Ακόμα και σε περιπτώσεις ντουλαπών ή λουτρών, μπορεί να γίνουν σημειακές οπές και στη συνέχεια κλείνοντας την πλάτη της ντουλάπας ή αντικαταστώντας μόνο ένα ή δύο πλακάκια, ολοκληρώνεται εύκολα η εφαρμογή.
2. Η διατήρηση των όψεων
Αν υπάρχει ορθομαρμάρωση ή κάποια επένδυση, είναι ασύμφορη και ουσιαστικά αδύνατη μια εξωτερική επέμβαση.
Εκτός αυτού θα πρέπει πλέον να είναι συνειδητή επιλογή η διατήρηση της αρτιφισιέλ όψης που χαρακτηρίζει τον μοντερνισμό και τη μεταπολεμική Ελληνική πολυκατοικία, καθώς πρόκειται για ένα ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό στοιχείο.
Πρόκειται για μια ξεχασμένη οικοδομική τεχνική που αποτελεί κληρονομιά για τον αρχιτεκτονικό χαρακτήρα των Ελληνικών πόλεων.
Δεν υπάρχουν σήμερα τεχνίτες που να την εφαρμόζουν, σίγουρα στα επόμενα χρόνια θα αντιστραφεί η απαξίωσή αυτών των όψεων και θα εκτιμηθεί η αισθητική τους όπως έγινε και με τα Νεοκλασικά.
Αν αναλογιστεί κανείς ότι αυτές οι όψεις γίνονταν πελεκητές από τον ίδιο τεχνίτη ώστε να μην αλλάξει το «χέρι» και αλλοιωθεί η συνολική εικόνα του κτιρίου, αντιλαμβανόμαστε ότι μιλάμε για έργα τέχνης.
Με την μέθοδο της εμφύσησης μπορεί να αναβαθμιστεί ένα κτίριο αυτής της τυπολογίας επεμβαίνοντας από τους εσωτερικούς τοίχους και διατηρώντας τις όψεις ανέπαφες.
Ακόμα και αν στη χειρότερη των περιπτώσεων επιλεχθεί από τον ιδιοκτήτη η διάτρηση των εξωτερικών πλευρών, το κλείσιμο των οπών γίνεται προσεκτικά και με ειδικό κονίαμα, ώστε να αλλοιωθεί όσο γίνεται λιγότερο αισθητικά το σύνολο της τοιχοποιίας.
3. Οι επιπρόσθετες παρεμβάσεις
Τόσο σε τοίχους όσο και σε οροφές, η εφαρμογή δεν είναι καθόλου παρεμβατική και δεν απαιτείται η παρουσία καμίας άλλης επαγγελματικής ιδιότητας, εκτός του ελαιοχρωματιστή. Ενώ στην εξωτερική ή εσωτερική θερμομόνωση θα πρέπει να ξηλωθούν και να επανατοποθετηθούν σοβατεπί, να γίνει προέκταση σε πρίζες, φωτιστικά, κλιματιστικά, βρύσες, υδρορροές, συναγερμοί κλπ. με την εμφύσηση όλα τα παραπάνω αποτρέπονται.
Εκτός από τις τοιχοποιίες, έχουν υπάρξει περιπτώσεις επέμβασης σε οροφές γυψοσανίδας, ακόμα και σε κτίρια πρόσφατης κατασκευής, όπου με την εμφύσηση τοποθετήθηκε μεγάλος όγκος υλικού για την επίτευξη ηχομόνωσης.
Μέσα από τις οπές των σποτ, των φωτιστικών ή των θυρίδων επίσκεψης, μπορεί να γίνει η διανομή του υλικού σε μια ημέρα.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι κατά τη διάρκεια των εργασιών δεν υπάρχουν πολλές σκόνες ή λάσπες ενώ παράλληλα το διαμέρισμα μπορεί να κατοικείται κανονικά χωρίς καμία όχληση στους ιδιοκτήτες.
4. Η ποιότητα του υλικού
Πρόκειται για έναινώδες υλικό, χωρίς συνδέτη, ανακυκλώσιμο υλικό, άκαυστο, (κατηγορία Α1 στη φωτιά) χωρίς χημικά και φορμαλδεΰδες.
Ως φυσικό υλικό διατηρεί την ίδια σταθερή απόδοση σε όλη τη διάρκεια της ζωής του με εγγύηση 25 χρόνων, είναι ανθεκτικό στην υγρασία, υδρόφοβο και μη υγροσκοπικό, δεν προσφέρει καμία θρεπτική αξία σε μύκητες ή βακτήρια, έχει συντελεστή θερμικής αγωγιμότητας λ=0,034W/mK, έχει δήλωση συμμόρφωσης CE και τις ακόλουθες ευρωπαϊκές επίσημες πιστοποιήσεις: Avis Technique 20/10-198 (CSTB), Certificate Agra 88/2033 (BBA), Δήλωση IKB1910/10 (KOMO).Εκτός από την εξοικονόμηση ενέργειαςπροσφέρει και σημαντική ηχομόνωση.
5. Κόστη, ενεργειακή αναβάθμιση και απόσβεση
Τα κόστη εφαρμογής είναι ιδιαίτερα χαμηλά συγκριτικά με οποιαδήποτε άλλη αντίστοιχη τεχνική στο ίδιο πάχος θερμομονωτικού υλικού. Η κοστολόγηση γίνεται μόνο στις επιφάνειες που μονώνονται (αφαιρούνται κουφώματα, κολώνες, δοκάρια) και ένα μέσο διαμέρισμα μπορεί να αποκτήσει θερμομόνωση πάχους 7 εκατοστών με το κόστος να κυμαίνεται από 900 έως 1.200 € ανάλογα με τις επιφάνειές του.
Σε επίπεδο εξοικονόμησης ενέργειας, η διαφορά της εμφύσησης και του συνδυασμούτων γνωστών λύσεων (εξωτερικής και εσωτερικής θερμομόνωσης) είναι πολύ μικρή.
Σε συγκριτική μέτρηση που έχει γίνειεπιβεβαιώνεται ότι και στις δύο περιπτώσεις επιτυγχάνεται ο στόχος της ενεργειακής αναβάθμισης κατά τρεις κατηγορίες, από Η σε Γ.
Συγκεκριμένα αποδεικνύεται ότι σε διαμέρισμα κατηγορίας Η, οι συνολικές καταναλώσεις από 386,3 kWh/m²μειώνονται σε 118,7 kWh/m² με συνδυασμό εξωτερικής και εσωτερικής θερμομόνωσης, ενώ με την εμφύση σημειώνονται σε 131,2 kWh/m².Δηλαδή παρότι καταλήγουμε πάντα στην ίδια κατηγορία Γ, οι δύο λύσεις διαφέρουν σε απόδοση μεταξύ τους κατά 9,53%.
Η απόσβεση της επέμβασης είναι άμεση και κυμαίνεται μεταξύ δύο και 4 ετών, ανάλογα με τις κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής και τις συνολικές εργασίες που υλοποιούνται.
6. Ο χρόνος εφαρμογής: Η ολοκλήρωση των εργασιώνγίνεται σε λίγες ώρες και δεν απαιτείται κάποια ιδιαίτερη προεργασία εκτός από την απελευθέρωση των τοίχων από έπιπλα. Μέσα σε μια μόνο ημέρα μπορούν να τοποθετηθούν μέχρι και 300 κιλά υλικού, ποσότητα που αντιστοιχεί σε περίπου 120μ² επιφάνεια τοιχοποιίας.
7. Πολεοδομικές, νομικές και ασφαλιστικές διαδικασίες: Δεν απαιτείται οικοδομική άδεια, δεν απαιτείται σύμφωνη γνώμη άλλων ιδιοκτητών και δεν απαιτούνται ένσημα στο ΙΚΑ επειδή πρόκειται για στεγασμένο επάγγελμα.
Όπως είναι λογικό, τα δομικά στοιχεία (κολώνες και δοκάρια) μένουν ακάλυπτα, και προφανώς αυτές οι επιφάνειες εξακολουθούν να έχουν απώλειες που δεν ξεπερνάνε όμως το 20 % της τοιχοποιίας.
Η μεταπολεμική ανοικοδόμηση σε όλη η Ευρώπη και μέχρι την πρώτη πετρελαϊκή κρίση, δηλαδή μέχρι τα τέλη του 1970 που ξεκίνησε η χρήση θερμομονωτικών υλικών, έγινε με την τεχνική της δικέλυφης δρομικής τοιχοποιίας, την ψαθωτή όπως είναι γνωστή στην Ελλάδα. Αυτό το κενό μπορεί να προσφέρει τεράστια οφέλη στους ιδιοκτήτες των κτιρίων και θα πρέπει να γνωστοποιηθεί στο ευρύτερο κοινό ιδιωτών και επαγγελματιών.
