Ένα από τα βασικά στοιχεία ενός ψυκτικού κυκλώματος αποτελεί η εκτονωτική βαλβίδα. Τοποθετείται ανάμεσα στο συμπυκνωτή και τον εξατμιστή και αναλαμβάνει να εκτονώσει (μειώσει) την πίεση καθώς και να ρυθμίσει την ποσότητα του ψυκτικού ρευστού που θα εισέλθει στον εξατμιστή. Στην επαγγελματική ψύξη συνήθως χρησιμοποιούνται θερμοεκτονωτικές βαλβίδες.
Γράφει ο Δαλαβούρας Κώστας, Διπλ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός ΕΜΠ, Sales Manager Γενική Ψυκτική ΑΤΚΕ
Συνηθισμένα προβλήματα στις θερμοεκτονωτικές βαλβίδες:
Η βαλβίδα δεν τροφοδοτεί με αρκετή ποσότητα ψυκτικού ρευστού
- Ελέγχουμε το βολβό της βαλβίδας:
Πρέπει να είναι στερεωμένος σε κάποιο οριζόντιο (κατά προτίμηση) τμήμα της γραμμής αναρρόφησης στην έξοδο του εξατμιστή μακριά από ελαιοπαγίδες ή άλλα σημεία συγκέντρωσης λαδιού. Σε σωλήνες 7/8” και άνω ο βολβός θα πρέπει να τοποθετείται περίπου σε τέτοια θέση ώστε να προσομοιάζει την ώρα 4 ή 8 στο αναλογικό ρολόι. Σε μικρότερες διαστάσεις πρέπει απλώς να φροντίζουμε ώστε ο βολβός να μην τοποθετείται στο κάτω μέρος του. Επιπλέον ελέγχουμε την ακεραιότητα του τριχοειδούς σωλήνα του βολβού ώστε να βεβαιωθούμε πως δεν είναι κομμένο ή τσακισμένο. - Ελέγχουμε για υγρασία:
Καθώς η θερμοεκτονωτική βαλβίδα είναι το πρώτο ψυχρό σημείο του κυκλώματος είναι συνηθισμένο να δημιουργούνται παγοφραγμοί στο εσωτερικό της που περιορίζουν την ροή του ψυκτικού ρευστού. Ανεβάζοντας την θερμοκρασία της βαλβίδας (κατά προτίμηση με ζεστό νερό) ελέγχουμε αν διορθώνεται το πρόβλημα. Είναι σύνηθες να γίνεται αντιληπτή και ακουστικά η ξαφνική απελευθέρωση της ροής του ψυκτικού ρευστού. Αν διαπιστώσουμε πως υπάρχει υγρασία στο κύκλωμα θα πρέπει να τοποθετήσουμε νέα φίλτρα αφύγρανσης και πιθανώς να χρειαστεί αλλαγή ψυκτελαίων. - Ελέγχουμε τη ρύθμιση της βαλβίδας:
Κάθε θερμοεκτονωτική βαλβίδα έρχεται από τον κατασκευαστή με προρυθμισμένη τιμή υπερθέρμανσης ανάλογα με το ψυκτικό ρευστό με το οποίο προορίζεται να λειτουργήσει. Ελέγχουμε την υπερθέρμανση της βαλβίδας και προχωρούμε σε αλλαγή των εργοστασιακών ρυθμίσεων ώστε να πετύχουμε την επιθυμητή τιμή υπερθέρμανσης. Αν αυτό δεν καθίσταται δυνατό λόγω λάθους επιλογής orifice θα πρέπει να το αλλάξουμε και να ξεκινήσουμε εκ νέου την ρύθμιση. - Ελέγχουμε για επικαθίσεις και βρωμιά:
Αφού πραγματοποιήσουμε συγκέντρωση υγρού, λύνουμε τη βαλβίδα και ελέγχουμε για βρωμιά, υπολείμματα λαδιών, ρινίσματα, οξειδώσεις κλπ. και προσπαθούμε να τα καθαρίσουμε ώστε να επαναφέρουμε τη σωστή ροή του ψυκτικού ρευστού. Αν αυτό δεν καταστεί αρκετό αντικαθιστούμε τη βαλβίδα. - Ελέγχουμε για παρουσία αερίου:
Αφού πραγματοποιήσουμε συγκέντρωση υγρού τοποθετούμε αμέσως πριν την είσοδο της βαλβίδας τον κατάλληλο δείκτη υγρού ή και υγρασίας. Μετά την επαναλειτουργία του συστήματος ελέγχουμε για παρουσία flash gas. Αν διαπιστωθεί παρουσία αερίου προ της εκτονωτικής ελέγχουμε για βουλώματα στην γραμμή υγρού ή για λάθος σχεδιασμό και επιλογή σωληνώσεων. Αν δεν μπορούμε να διορθώσουμε την αιτία της πτώσης πίεσης μπορούμε να εγκαταστήσουμε κατάλληλο εναλλάκτη ώστε να ρυθμίσουμε την υπόψυξη στα επιθυμητά επίπεδα ώστε να εξαφανίσουμε την παρουσία αερίου στη θερμοεκτονωτική. - Ελέγχουμε την πτώση πίεσης σχεδιασμού σε σχέση με την απαιτούμενη ισχύ:
Η ψυκτική ισχύς της θερμοεκτονωτικής βαλβίδας εξαρτάται από την διαφορά ανάμεσα στην πίεση συμπύκνωσης και εξάτμισης. Όσο μεγαλύτερη η διαφορά πίεσης τόσο μεγαλύτερη και η ισχύς της βαλβίδας. Αν η πίεση εισόδου στην βαλβίδα είναι χαμηλότερη απ’ όσο θα έπρεπε, προσπαθούμε να αυξήσουμε την πίεση συμπύκνωσης με την χρήση της κατάλληλων βαλβίδων ρύθμισης πίεσης ή τον έλεγχο των ανεμιστήρων του συμπυκνωτή.
Η βαλβίδα πλημμυρίζει τον εξατμιστή
- Ελέγχουμε το βολβό της βαλβίδας:
Εάν ο βολβός δεν είναι σφικτά στερεωμένος πάνω σε σωλήνα της γραμμής αναρρόφησης ή για κάποιο λόγο δεν διαβάζει σωστά τη θερμοκρασία του αλλά του περιβάλλοντος τότε λανθασμένα θα αυξάνει την απόδοσή της πλημμυρίζοντας τον εξατμιστή. - Ελέγχουμε τη ρύθμιση της βαλβίδας:
Ελέγχουμε την υπερθέρμανση της βαλβίδας και προχωρούμε στην κατάλληλη ρύθμισή της ώστε να αυξήσουμε την τιμή της προς την επιθυμητή. - Ελέγχουμε για παρουσία αερίου:
Συχνά στη προσπάθειά μας να ρυθμίσουμε την παρουσία Flash gas αερίου στη θερμοεκτονωτική βαλβίδα μειώνουμε περισσότερο απ’ το επιθυμητό την υπερθέρμανση με αποτέλεσμα να διορθώνουμε μεν την παρουσία αερίου στις συγκεκριμένες συνθήκες αλλά να ξεφεύγουμε προς το άλλο άκρο και να δημιουργούμε έφορο έδαφος για το πλημμύρισμα του εξατμιστή μόλις αλλάξουν οι καιρικές συνθήκες ή μειωθεί ζητούμενη ισχύς. Είναι σημαντική η σωστή και μεθοδική ρύθμιση της υπερθέρμανσης καλύπτοντας το εύρος απόδοσης της εκτονωτικής βαλβίδας. - Ελέγχουμε τον εξατμιστή για πάγο ή προβληματικούς ανεμιστήρες:
Κάθε εξατμιστής είναι κατασκευασμένος ώστε να λειτουργεί εναλλάσσοντας θερμότητα με κάποια συγκεκριμένη παροχή αέρα. Εάν για κάποιο λόγο μειωθεί η παροχή του αέρα αυτόματα θα μειωθεί και η ισχύς του με αποτέλεσμα η θερμοεκτονωτική βαλβίδα να μην μπορεί να ακολουθήσει τόσο μεγάλη μείωση και να παρέχει περισσότερο υγρό απ’ όσο μπορεί να εξατμιστεί. Ελέγχουμε οπότε τον εξατμιστή για προβληματικούς ανεμιστήρες ή για δημιουργία πάγου που θα περιορίσει τη ροή αέρα από του εξατμιστή και προχωρούμε στις απαραίτητες εργασίες αποκατάστασης.
Σημαντικό είναι να κατανοηθεί ότι η λειτουργία της ρύθμισης της βαλβίδας μέσα από το σφίξιμο ή χαλάρωμα του εσωτερικού ελατηρίου αφορά τη ρύθμιση της υπερθέρμανσης και όχι τη ρύθμιση της ισχύος η οποία ρυθμίζεται μέσω των orifice. Ειδικά τα τελευταία χρόνια που η αυστηρότερη νομοθεσία έχει οδηγήσει σε μαζικές αλλαγές ψυκτικών ρευστών σε νεότερα με μικρότερο GWP είναι σημαντικό να μετρούμε και αντίστοιχα να ρυθμίζουμε την υπερθέρμανση και να αλλάζουμε τα orifice όπου απαιτείται.
