Το τελευταίο διάστημα παρατηρείται ότι οι έλεγχοι των κλιμακίων του ΙΚΑ στις μικροεπιχειρήσεις έχουν ενταθεί. Η αντιμετώπιση της ανασφάλιστης εργασίας με επιβολή προστίμου εις βάρος του εργοδότη, έχει μετατραπεί σε εισπρακτικό μέτρο από τα όργανα του ΙΚΑ. Οι έλεγχοι είναι αιφνιδιαστικοί, κρατούν λίγη ώρα και δεν δίνουν την δυνατότητα ούτε στον εργαζόμενο αλλά ούτε και στον εργοδότη να δώσει εξηγήσεις και να δικαιολογήσει την παρουσία ατόμων μέσα στην επιχείρηση του που όμως δεν εργάζονται. Έτσι, επιβάλλουν πρόστιμα που δεν είναι δυνατόν εκ των πραγμάτων να καταβληθούν, αλλά και που σε κάποιες περιπτώσεις θα οδηγήσουν την επιχείρηση σε κλείσιμο.
Οι ελεγκτές του ΙΚΑ κατά τον επιτόπιο έλεγχο που κάνουν στις επιχειρήσεις, θεωρούν ως εργαζόμενο οποιοδήποτε άτομο βρουν μέσα στο χώρο εργασίας και τον καταχωρούν στο δελτίο ελέγχου. Σύμφωνα με το νόμο για οποιονδήποτε παρέχει εργασία και δεν είναι ασφαλισμένος και δηλωμένος στον πίνακα προσωπικού, επιβάλλεται πρόστιμο. Οι δικαιολογίες π.χ. «τον είχα δοκιμαστικά» ή «μόλις σήμερα ξεκίνησε και δεν πρόλαβα ακόμα να του κάνω την πρόσληψη», καλύτερα να μην λέγονται, καθώς το μόνο που επιτυγχάνουν είναι να επιβεβαιώνουν την ύπαρξη της εργασιακής σχέσης.
Το πρώτο και κυριότερο που πρέπει να γνωρίζουν οι εργοδότες εφόσον οι έλεγχοι γίνονται παντού και χωρίς εξαιρέσεις είναι ότι ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΟΠΟΙΟΥΔΗΠΟΤΕ ΝΕΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΒΑΣΕΙ ΝΟΜΟΥ, ΝΑ ΓΙΝΕΙ Η ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΚΑΙ Η ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΤΟΥ ΟΝΟΜΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΠΙΝΑΚΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ.
Το πρόστιμο για την αδήλωτη εργασία και για την μη αναγραφή του ονόματος στον πίνακα προσωπικού είναι 10.549,44 ευρώ για υπάλληλο άνω των 25 ετών, 9.197,10 ευρώ για υπάλληλο κάτω των 25 ετών και αντίστοιχα για εργατοτεχνίτη άνω των 25 ετών είναι 10.550,54 ευρώ και 9.200,49 ευρώ για εργατοτεχνίτη κάτω των 25 ετών. Το πρόστιμο αυτό είναι σταθερό και δεν έχει αυξομειώσεις. Σύμφωνα όμως, με πρόσφατες δηλώσεις της υπουργού Εργασίας Έφης Αχτσιόγλου το πρόστιμο προβλέπεται να μειωθεί έως και 50%, με την προϋπόθεση ότι η επιχείρηση θα προχωρήσει σε πρόσληψη του αδήλωτου εργαζομένου με σύμβαση πλήρους απασχόλησης.
Πώς πρέπει τώρα να αντιμετωπιστεί η επιβολή προστίμου:
Αν το ΙΚΑ πράγματι βρει κάποιον μέσα στο χώρο εργασίας μας και τον καταχωρήσει στο δελτίο ελέγχου και το άτομο αυτό στην πραγματικότητα δεν εργάζεται, αλλά είναι κάποιος συγγενής ή φίλος που έτυχε να βρίσκεται μέσα στο χώρο της επιχείρησης χωρίς να παρέχει εργασία, δεν θα πρέπει να υπογράψει το δελτίο ελέγχου.
Υπάρχουν περιπτώσεις που πολλοί συνάδελφοι λογιστές έχουμε δει δελτία ελέγχου με καταχωρημένες πληροφορίες σχετικά με τις αποδοχές ή με την ημερομηνία πρόσληψης οι οποίες δεν είναι αληθείς και έχουν συμπληρωθεί από τα όργανα του ΙΚΑ μόνο για να συμπληρωθούν τα στοιχεία του δελτίου που απαιτεί ο νόμος. Σε αυτή την περίπτωση το συγκεκριμένο άτομο θα πρέπει να αρνηθεί να υπογράψει δίπλα στο όνομά του στο δελτίο ελέγχου. Στην χειρότερη περίπτωση θα πρέπει να υπογράψει με την επιφύλαξη κάθε νόμιμου δικαιώματος και αν μπορεί και του δοθεί η ευκαιρία να γράψει ότι αρνείται αυτά που του καταχωρίζουν.
Το ίδιο θα πρέπει να κάνει και ο εργοδότης. Δηλαδή δεν θα πρέπει μόνο να υπογράψει αλλά να γράψει, αν μπορεί, ότι το άτομο που δηλώθηκε στο δελτίο ελέγχου δεν είναι εργαζόμενος, αλλιώς να υπογράψει με επιφύλαξη.
- Αν κάποιος δεν είναι εργαζόμενος ΔΕΝ ΠΡΟΒΑΙΝΟΥΜΕ στην μεταγενέστερη πρόσληψή του, γιατί με τον τρόπο αυτό αναγνωρίζουμε την ύπαρξη εργασιακής σχέσης με το άτομο αυτό και αφαιρούμε από τον εαυτό μας ένα πολύ βασικό και νομικό δικαίωμα ότι δηλαδή δεν υπάρχει σχέση εργασίας οπότε δεν μπορεί να επιβληθεί το πρόστιμο.
Ο νόμος είναι σαφής στην περίπτωση αυτή. Η πρόσληψη πρέπει να έχει προηγηθεί της έναρξης εργασίας. Η μεταγενέστερη πρόσληψη δεν δικαιολογεί την εργασία χωρίς πρόσληψη και ασφάλιση. Αντιθέτως ενδυναμώνει το λόγο ύπαρξης του προστίμου.
- Λίγες μέρες μετά τον έλεγχο, κοινοποιείται στον εργοδότη η πράξη επιβολής προστίμου την οποία μπορεί να προσβάλλει μόνο με προσφυγή, εντός 60 ημερών από την κοινοποίηση σε αυτόν. Ταυτόχρονα, μπορεί να ασκήσει και αίτηση αναστολής, ώστε μέχρι να δικασθεί και να εκδοθεί απόφαση επί της προσφυγής του, να μη βεβαιωθεί το πρόστιμο στην εφορία.
- Για να υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες θετικής εξέλιξης τόσο για την προσφυγή όσο και για την αναστολή, πρέπει να γίνει ένορκη βεβαίωση του ατόμου για το οποίο επιβλήθηκε το πρόστιμο, για αυτό σημαντικό είναι να έχουμε τα στοιχεία επικοινωνίας του ώστε όταν τον χρειαστούμε να μπορούμε να τον βρούμε.
Η ένορκη βεβαίωση γίνεται είτε στο ειρηνοδικείο είτε σε συμβολαιογράφο. Ο μάρτυρας-μη εργαζόμενος απλά υπογράφει ένα έγγραφο που περιέχει την κατάθεσή του και δεν ερωτάται για τίποτα άλλο παρά μόνο αν βεβαιώνει ότι το περιεχόμενο του έγγραφου είναι αληθές. Στην ένορκη βεβαίωση θα αναφέρεται λεπτομερώς η σχέση του με τον εργοδότη, πώς και για ποιο λόγο βρέθηκε στην επιχείρηση την συγκεκριμένη ημέρα και ώρα, ότι δεν ήταν εργαζόμενος και όποια άλλη πληροφορία σχετίζεται με την κάθε περίπτωση. Φυσικά όλα τα ανωτέρω γίνονται και εφαρμόζονται για τις περιπτώσεις εκείνες που ο καταχωρημένος ως εργαζόμενος ΔΕΝ ΗΤΑΝ εργαζόμενος.
Οι αναστολές γίνονται συνήθως δεκτές, εφόσον αποδειχθεί ότι η επιχείρηση ή ο εργοδότης δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να αποπληρώσει το πρόστιμο, η καταβολή του οποίου θα του επιφέρει τεράστια οικονομική ζημία. Αν εντός της προθεσμίας των 60 ημερών δεν ασκήσει την προσφυγή, χάνει κάθε ευκαιρία για να δικαιωθεί και θα πρέπει να καταβάλει άμεσα το πρόστιμο και μάλιστα εντός 10 ημερών ώστε τουλάχιστον να εκμεταλλευτεί την έκπτωση του 30% που του παρέχει ο νόμος με εφάπαξ καταβολή αλλά και να αποφύγει τον κίνδυνο πλειστηριασμού ακινήτου, κατάσχεση εμπορευμάτων και δέσμευση τραπεζικών λογαριασμών.
Χριστίνα Ψυχογυιού, Λογίστρια-Εργατολόγος
M I A R I S B R O S T A X F I R M
