Η σημασία της Ασφάλειας & Υγείας στην Εργασία(Α&ΥΕ) και της πρόβλεψης να μην συμβαίνουν ατυχήματα είχε γίνει αντιληπτή από τα πανάρχαια χρόνια. Στην μυθολογία μας έχει καταγραφεί το πρώτο εργατικό ατύχημα από υπερεκτίμηση, άρα αλαζονεία των δυνατοτήτων και μη τήρηση των οδηγιών του κατασκευαστή.Ο Δαίδαλος, κατασκευαστής του πρώτου συστήματος πτήσεως , έδωσε σαφής συμβουλές και οδηγίες στον χειριστή Ίκαρο για την ασφαλή χρήση. Η περιφρόνηση των οδηγιών και η υπερεκτίμηση των ικανοτήτων, οδήγησε στο γνωστό αποτέλεσμα.

Γράφει ο Παρασκευάς Δ. Βερώνης, Πρόεδρος Συλλόγου Τεχνικών Ασφάλειας Ελλάδας
(www:stae.gr) Επιστημονικό Μέλος Ανώτατου Συμβουλίου Α&ΥΕ (ΣΥΑΕ) Υπ. Εργασίας

Οι πρώτες προσπάθειες για τη βελτίωση της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων ξεκίνησαν ήδη το 1952 στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα. Έκτοτε έχει θεσπιστεί ένα ολοκληρωμένο και αποτελεσματικό νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο καλύπτει ένα μέγιστο αριθμό κινδύνων με ελάχιστο αριθμό κανονισμών.

Τι σημαίνει ασφάλεια και υγεία στην εργασία (Α&ΥΕ);

  • Το να προστατεύουμε την υγεία και την ασφάλεια των εργαζόμενων λαμβάνοντας τις σωστές προφυλάξεις και παράλληλα δημιουργώντας ικανοποιητικό εργασιακό περιβάλλον.
  • Έτσι αποτρέπουμε τα εργατικά ατυχήματα, την πρόωρη φθορά της υγείας των εργαζόμενων και τις επαγγελματικές ασθένειες.
  • Έτσι προάγουμε την ευεξία των εργαζομένων αλλά και την παραγωγικότητα, την ανταγωνιστικότητα και την βιωσιμότητα των Επιχειρήσεων.
  • Εργατικό ατύχημα σημαίνει κάθε βίαιο, ξαφνικό και απρόβλεπτο γεγονός που συμβαίνει στον εργαζόμενο κατά την διάρκεια ή με αφορμή την εργασία του.Κάθε ατύχημα ή ασθένεια που συνδέεται με τηνεργασία οφείλεται σε συγκεκριμένα αίτια Σπάνια αποδίδεται σε τυχαίο γεγονός. Οι βασικοί παράγοντες που προκαλούν τα εργατικά ατυχήματα και τις επαγγελματικές ασθένειες είναι o εξοπλισμός και οι χώροι εργασίας, οι συνθήκες και το περιβάλλον εργασίας και o ανθρώπινος παράγοντας.
  • Για όλους τους εργαζομένους επαγγελματίες Ψυκτικούς, όπως άλλωστε ισχύει και για όλους ανεξαιρέτως τους εργαζόμενουςη ευαισθητοποίηση, η καλλιέργεια και η εμπέδωση κουλτούρας Α&ΥΕ εκτός όλων των ανωτέρω διασφαλίζει και αναβαθμίζει την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών τους και την ανάπτυξη της επιχείρησης, με γνώμονα και κέντρο πάντα τον Άνθρωπο ως εργαζόμενο. Το Α και το Ω ενός επαγγελματία εργαζόμενου και υπεύθυνου ενεργού πολίτη είναι να μάθει να σκέφτεται, να δρα και να εργάζεται με Α&ΥΕ, όλα τα άλλα απορρέουν και έπονται!!

Η φύση των Εργασιών του επαγγέλματος Ψυκτικού, δύναται να δημιουργεί στους εργαζόμενους προβλήματα που σχετίζονται με την Α&ΥΕ?επαγγελματικούς κινδύνους, ατυχήματα ή και επαγγελματικές ασθένειες;

Το επάγγελμα του Ψυκτικού όπως και όλα τα επαγγέλματα τεχνικής φύσεως, ενσωματώνει ένα ευρύ φάσμα επαγγελματικών κινδύνων και επαγγελματικών ασθενειών που σχετίζονται με την Α&Υ.Κίνδυνοι από μη χρήση των ανά περίπτωση Μέσων Ατομικής Προστασίας(ΜΑΠ), Κίνδυνοι από ανασφαλής εργασίες σε ύψος, μυοσκελετικοί κίνδυνοι από κακή στάση σώματος και λανθασμένη ανύψωση και μεταφορά φορτίων, κίνδυνοι ηλεκτροπληξίας, κίνδυνοι διαχείρισης χημικών ουσιών, κίνδυνοι εκρήξεων, κίνδυνοι οδικής ασφάλειας στις μετακινήσεις τους κλπ. Η δραστηριότητα του συγκεκριμένου επαγγέλματος και σχετικών επιχειρήσεων δεν είναι τυχαίο ότι κατατάσσεται στην Β κατηγορία(μεσαία) από πλευράς επικινδυνότητας.

Η έλλειψη ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και περιοδικής εκπαίδευσης στα θέματαΑ&ΥΕγια τους περισσότερους επαγγελματίες Ψυκτικούς λαμβανομένου υπόψη ότι στις περισσότερες περιπτώσεις με μία μικρή «εφάπαξ» ολιγόωρη εκπαίδευση εκτελούν παράλληλα και οι ίδια τα καθήκοντα του ΤΑ για την επιχείρηση τους, η ανυπαρξία εξειδικευμένων Γραπτών Εκτιμήσεων Επαγγελματικού Κινδύνου από έμπειρους και εξειδικευμένους Επιστήμονες Τεχνικούς Ασφάλειας και Ιατρούς Εργασίας και βέβαια το περαιτέρω βιοποριστικό άγχος που δημιουργεί δικαιολογημένα και αθροιστικά ο αθέμιτος ανταγωνισμός της οικονομικότερης προσφοράς (που επιφέρει και την απαξίωση κάθε επαγγέλματος και κάθε εξειδικευμένης ποιοτικής παροχής υπηρεσιών με τις κατώτατες συλλογικές συμβάσεις να μην καλύπτουν ούτε το βασικό μηνιαίο κόστος ζωής του ιδίου του εργαζομένου), επαυξάνουν & αναπαράγουν επικίνδυνα την αδιαφορία και όλους τους κινδύνους Υ&ΑΕ στους εργαζόμενους στον κλάδο.

Γενικότερα στην επαγγελματική υγεία των εργαζομένων τα πλέον συνηθισμένα προβλήματα που σχετίζονται με την εργασία είναι η οσφυαλγία/ραχιαλγία (περίπου το 33% των εργαζομένων), το άγχος(28%), η μυαλγία(23%) και η επαγγελματική εξουθένωση(23%)Το εργασιακό άγχος αποτελεί το δεύτερο συνηθέστερο πρόβλημα υγείας που οφείλεται στην εργασία στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά την οσφυαλγία, καθώς πλήττει σχεδόν έναν στους τρεις εργαζόμενους.

Εφαρμόζεται η νομοθεσία για την Α&ΥΕ στην περίπτωσή μου; -…..Ναι!

Εφαρμόζεται σε όλες τις επιχειρήσεις όσο μικρές κι αν είναι και σε όποιον κλάδο κι αν ανήκουν.
Η βελτίωση της Υγείας, Ασφάλειας και Ευεξίας των εργαζομένων σε μια Επιχείρηση σύμφωνα με αδιαμφησβήτητες επιστημονικές μελέτες, έρευνες και πορίσματα αναγνωρισμένων φορέων, επιφέρει πολλαπλά οφέλη τόσο τους ίδιους τους εργαζόμενους όσο και για την Επιχείρηση και την Εθνική Οικονομία.Οι επιχειρήσεις ακόμα και ατομικές. που επενδύουν στην Υγεία και Ασφάλεια των εργαζομένων τους και μάλιστα πέρα από τις ελάχιστες επιταγές της Νομοθεσίας, όπως αποδεικνύεται μπορούν να επιτύχουν αύξηση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών τους και αύξηση της κερδοφορίας τους. Σύμφωνα με μελέτη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Υγεία & Ασφάλεια στην Εργασία (EU-OSHA) κάθε 1 ευρώ που επενδύεται στην ΥΑΕ αποφέρει κέρδος 2,2 ευρώ. Επίσης άλλες έρευνες δείχνουν ότιεταιρείες, που εφαρμόζουν υποδειγματικά προγράμματα Υ&ΑΕ υπερβαίνουν τούς μέσους χρηματιστηριακούς δείκτες για την κατηγορία τους.

Η Α&ΥΕ στις σύγχρονες επιχειρήσεις αποτελεί τον “μοχλό” για την αύξηση της παραγωγικότητας των εργαζομένων με συνεπαγόμενο αποτέλεσμα πολλά οικονομικά, κοινωνικά και άλλα οφέλη για την επιχείρηση και τους εργαζόμενους. Η ανταγωνιστικότητα και η βιωσιμότητα των επιχειρήσεων μπορεί να στηριχθεί μόνο στην βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών τους και των προϊόντων τους, η οποία εξαρτάται απόλυτα από τον ανθρώπινο παράγοντα, και άρα προαπαιτεί ένα περιβάλλον που όχι μόνο δεν απειλή, αλλά προάγει την ασφάλεια και την υγεία.

Είναι καιρός να μιλάμε για Ασφάλεια & Υγεία στην εργασία(Α&YE) στη σημερινή αρνητική κοινωνικοοικονομική συγκυρία στο επάγγελμα Ψυκτικού;?….Ναι! και για τους κάτωθι λόγους:

Η Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία καθορίζεται από τρείς διαστάσεις:

Α) Την Ανθρώπινη Διάσταση που βέβαια είναι και η σημαντικότερη όλων καθόσον οι εργαζόμενοι κάθε επιχείρησης (ακόμα και ατομικής), είναι η καρδιά & η κινητήριος δύναμη της. Η πρόληψη των επαγγελματικών κινδύνων και επαγγελματικών ασθενειών θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα κάθε πολιτισμένης κοινωνίας. Σύμφωνα με στατιστικές της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO) και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία (ΕU-OSHA): Κάθε χρόνο 2.340.000 θάνατοι εργαζομένων οφείλονται σε επαγγελματικές ασθένειες και εργατικά ατυχήματα, ενώ σε 160 εκατομ. υπολογίζονται οι μη θανατηφόρες επαγγελματικές ασθένειες και σε 270 εκατομ. τα εργατικά ατυχήματα.

Η Εικόνα στην Ευρωπαϊκή Ένωση: 163.239 θάνατοι το χρόνο ως αποτέλεσμα είτε ατυχημάτων που σχετίζονται με την εργασία (3.739) είτε επαγγελματικών παθήσεων (159.500). Το έτος 2014 καταγράφτηκαν 3,2 εκατομμύρια εργατικά ατυχήματα με τουλάχιστον 4 ημερολογιακές ημέρες εκτός εργασίας). τα συγκεκριμένα στατιστικά συμπεριλαμβάνονται στην «Έγκριση της Εθνικής Στρατηγικής για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 2016/2020» στην χώρα μας (ΦΕΚ 3757/25-10-2017).

Β) Την Νομική Διάσταση που συμπεριλαμβάνει όλο το νομικό και κανονιστικό πλαίσιο που οφείλει να εναρμονίζεται κάθε επιχείρηση(μικρή ή μεγάλη), λαμβανομένου υπόψη εκτός των άλλων και τα σοβαρά πρόστιμα και κυρώσεις που επισύρουν. Στην Εθνική Νομοθεσία για την Α&ΥΕ υφίσταται περίπου 150 Νομοθετήματα με σημαντικότερο όλων τον Ν.3850/2010 που αποτελεί την Κύρωση του Κώδικα Νόμων για την Α&ΥΕ στην χώρα μας(.. το ευαγγέλιο!!).Στα διαλαμβανόμενα του σχετικού Νόμουπου κάθε επαγγελματίας ψυκτικός θα πρέπει να έχει μελετήσει ιδιαίτερα όταν καλύπτει ο ίδιος τα καθήκοντα της A&YE στην επιχείρηση του, καταγράφεται ότι:

Ο Εργοδότης σύμφωνα με τον Ν.3850/2010 υποχρεούται:

  • άρθρο 42, παρ. 1- Να εξασφαλίζει την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων ως προς όλες τις πτυχές της εργασίας και να λαμβάνει μέτρα που να εξασφαλίζουν την υγεία και ασφάλεια των τρίτων.
  • Να χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες Τεχνικού Ασφαλείας, ανεξαρτήτως του αριθμού των εργαζομένων και της δραστηριότητας της επιχείρησης(υφίσταται η δυνατότητα εσωτερικής ανάθεσης καθηκόντων υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις).
  • Να χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες γιατρού εργασίας, στις επιχειρήσεις που απασχολούν 50 και άνω εργαζομένους.
  • Να έχει στη διάθεσή του μία Γραπτή ΜΕΛΕΤΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ
  • Κάθε εργοδότης πρέπει να οργανώσει κατάλληλο σύστημα ασφάλειας ή σύστημα διαχείρισης κινδύνων προβαίνοντας σε διευθετήσεις ανάλογες της φύσης των δραστηριοτήτων και του μεγέθους της επιχείρησης με σκοπό τον προγραμματισμό, την οργάνωση, τον έλεγχο, την παρακολούθηση και αναθεώρηση των προληπτικών και προστατευτικών μέτρων που θα καθορίζονται με βάση την εκτίμηση κινδύνου
  • Κάθε εργοδότης υπό προϋποθέσεις που ορίζει η σχετική Νομοθεσία έχει την δυνατότητα είτε να αναλαμβάνει ο ίδιος τα καθήκοντα του ΤΑ για την Επιχείρηση του είτε να ορίζει ένα ή περισσότερους εργοδοτούμενους του που θα ασχολούνται με τις δραστηριότητες προστασίας και πρόληψης των επαγγελματικών κινδύνων της επιχείρησης ή/και της εγκατάστασης. Οι εργοδοτούμενοι αυτοί πρέπει να έχουν τις αναγκαίες ικανότητες και να έχουν στη διάθεση τους τα απαιτούμενα μέσα και τον κατάλληλο χρόνο.
  • Εάν οι διαθέσιμες δυνατότητες μέσα στην επιχείρηση δεν είναι επαρκείς για την οργάνωση των δραστηριοτήτων προστασίας και πρόληψης ο εργοδότης πρέπει να απευθύνεται σε υπηρεσίες ή άτομα εκτός της επιχείρησής του (εξωτερικές υπηρεσίες). Τα άτομα ή οι εξωτερικές υπηρεσίες των οποίων έχει ζητηθεί η βοήθεια θα πρέπει να έχουν τα αναγκαία προσόντα και να διαθέτουν τα απαιτούμενα προσωπικά και επαγγελματικά μέσα.
  • Η σχετική Νομοθεσία με ελάχιστες ώρες επιμόρφωσης δίδει στους αυτοαπασχολούμενους επαγγελματίες ψυκτικούς ή και σε Εργοδότες μικρών Επιχειρήσεων την δυνατότητα να εξασκούν και τα καθήκοντα του Τεχνικού Ασφάλειας για την επιχείρηση τους( μόνο με 10 ώρες Πιστοποιημένης εκπαίδευσης εφάπαξ για Επιχειρήσεις Γ κατηγορίας Επικινδυνότητας και μόνο με 35 ώρες εφάπαξ για Β κατηγορίας Επικινδυνότητας), που χρήζει βέβαια ιδιαίτερης προσοχής και υπευθυνότητας, λαμβανομένου υπόψη ότι οι υποχρεώσεις και τα καθήκοντα του ΤΑ, για την πρόληψη και ελαχιστοποίηση όλων των κινδύνων Α&ΥΕ της επιχείρησης του αφορούν και άπτονται ενός διεπιστημονικού πεδίου εξειδικευμένων γνώσεων και εμπειριών, που εάν δεν συνειδητοποιηθεί εξ αρχής δύναται να επιφέρει ακόμα και πολύ σοβαρές συνέπειες με αναστρέψιμες επιπτώσεις. Θα συμβούλευα τουλάχιστον για μία φορά σε ετήσια βάση να ανατίθεται σε ειδικό επαγγελματία ΤΑ ο ολιστικός συμβουλευτικός προληπτικός έλεγχος όλων των θεμάτων και προβλημάτων Α&ΥΕ της επιχείρησης.
  • Στην ιστοσελίδα του Επιστημονικού Συλλόγου Τεχνικών Ασφάλειας Ελλάδος https://stae.gr υφίσταται καταχωρημένοι ανά γεωγραφικό διαμέρισμα και πόλη, εξειδικευμένοι ειδικοί επιστήμονες επαγγελματίες Τεχνικοί Ασφάλειας, που δύναται νακαλύψουνολιστικά όλα τα θέματα Α&ΥΕ κάθε επιχείρησης μικρής ή μεγάλης, με την δέουσα αξιοπιστία, υπευθυνότητα και επαγγελματισμό.

Στις ευθύνες του εργοδότη επιπλέον συγκαταλέγονται:

  • η δημιουργία της απαραίτητης οργάνωσης
    – Δημιουργία διαδικασιών
    – Σωστή διαμόρφωση εργασιακού περιβάλλοντος
    – Προδιαγραφές θέσεων εργασίας
    – Ολοκληρωμένη σήμανση εργασιακού χώρου
  • η παροχή των αναγκαίων μέσων
    – Μέσων Ατομικής Προστασίας (Μ.Α.Π.)
    – Σωστά συντηρημένου εξοπλισμού
    – Εξοπλισμού με σήμανση ασφαλείας CE
    Οι εργαζόμενοι οφείλουν (Ν.3850/2010):
  • Να χρησιμοποιούν σωστά τις, τις συσκευές, τα εργαλεία, τις επικίνδυνες ουσίες, τα μεταφορικά και άλλα μέσα.
  • Να χρησιμοποιούν σωστά τον ατομικό προστατευτικό εξοπλισμό τους(ΜΑΠ).
  • Να μη θέτουν εκτός λειτουργίας τους μηχανισμούς ασφαλείας.
  • Να αναφέρουν αμέσως όλες τις καταστάσεις που παρουσιάζουν κίνδυνο.