Μέσα ατομικής και συλλογικής προστασίας άνω άκρων

Γράφει ο Δρ Γιώργος Σκρουμπέλος, Δρ Μηχανολόγος Μηχανικός Επιστημονικός Υπεύθυνος ΥΑΕ
της Εταιρείας ACRM Α.Ε.

1. Πεδίο εφαρμογής

Η προστασία των άνω άκρων εφαρμόζεται σχεδόν σε όλες τις εργασίες και ιδιαίτερα στις ακόλουθες:

Χρήση εργαλείων (κυρίως διατρητικών και κοπτικών όπως τρυπάνια, σέγες, πριόνια, σφυριά κλπ.)
Άρση και διαχείριση φορτίων (για την προστασία από αιχμηρές άκρες, αγκίθες, καρφιά που εξέχουν κλπ.)
Διαχείριση Χ.Ο. / Λιπαντικών / Απορρυπαντικών
Χαμηλές / υψηλές θερμοκρασίες
Ειδικές εργασίες (σε ηλεκτρική τάση, συγκόλληση κλπ.)
Εργασίες σε αιχμηρές επιφάνειες (γυαλιά, λαμαρίνες κλπ.)
Διαχείριση υλικών κατασκευής

2. Χέρι: Το εργαλείο

Το χέρι είναι ένα εργαλείο μεγέθους τσέπης που να μπορεί να ντύνει, να γδύνει, να πλένει, να ξυρίζει, να ταΐζει, να γράφει, να οδηγεί να χειρίζεται εργαλεία και μηχανήματα, να βγάζει εισόδημα, να αισθάνεται τη ζέστη, το κρύο, το σκληρό, το μαλακό, το αιχμηρό, το αμβλύ, να επισκευάζει, να πιάνει, να κρατά, να αγκαλιάζει, να χαϊδεύει, να ξύνει την πλάτη και να λειτουργεί αποκλειστικά με ανθρώπινη ενέργεια.
Το χέρι είναι ένα απαράμιλλο εργαλείο που, παρά τις τεχνολογικές προόδους, παραμένει αναντικατάστατο. Ακόμη και οι πολυετείς σύγχρονες επίπονες και πολυδάπανες επιστημονικές προσπάθειες ρομποτικής να προσομοιώσουν τη λειτουργία του χεριού έχουν ακόμη πολύ δρόμο μπροστά τους για να επιτύχουν την πλήρη λειτουργία του θαυμαστού αυτού εργαλείου.

3. Επικινδυνότητα

Οι κυριότεροι κίνδυνοι για τα χέρια που παραμονεύουν στους εργασιακούς χώρους είναι:

Αιχμηρές επιφάνειες
Υπέρθερμες ή πολύ ψυχρές επιφάνειες
Κινούμενες επιφάνειες σε συνεργασία με άλλες κινούμενες ή μη (ράουλα, γρανάζια, τροχαλίες / ιμάντες, πιστόνια, έμβολα κλπ.).
Χημικές ουσίες

4. ΜΑΠ άνω άκρων

Η ποικιλία των τύπων και μεγεθών μήκους των γαντιών είναι ανεξάντλητη. Οι κυριότεροι όμως τύποι παρατίθενται παρακάτω:

Πλαστικά γάντια (PVC, latex, βινυλίου, νιτριλίου) γενικής χρήσης για χρήση ήπιων Χ.Ο. (λιπαντικά, απορρυπαντικά) ή για τη διατήρηση στεγνών χεριών.
Πλεκτά γάντια (πολυεστερικά, βαμβακερά, ακρυλικά, μάλλινα κλπ.) γενικής χρήσης.
Πλεκτά γάντια με εσωτερική αντιολισθητική προσθήκη (PVC) ή διαμόρφωση.
Πλεκτά γάντια από ειδικά υλικά (kevlar, PVC, νεοπρένιο κλπ.) για ειδικές εφαρμογές (π.χ. πυρίμαχα).
Δερματοπάνινα γάντια γενικής χρήσης για τη διαχείριση υλικών, φορτίων, επιφανειών, αιχμηρών επιφανειών κλπ.
Γάντια νιτριλίου που παρέχουν αυξημένη μηχανική αντοχή.
Δερμάτινα γάντια συγκολλητών.
Μονωτικά γάντια συγκολλητών.
Γάντια δερμάτινα, αλουμινίου, νεοπρενίου ή Kevlar για υψηλές θερμοκρασίες.
Γάντια δερμάτινα, PVC ή νεοπρενίου για χαμηλές θερμοκρασίες.
Αντιστατικά γάντια από latex ή βινυλίου με αντιστατική επικάλυψη.
Γάντια με χημική αντοχή για τη διαχείριση δραστικών Χ.Ο. από νιτρίλιο, νεοπρένιο, βουτύλιο, PVC κλπ.
Όλα τα γάντια μπορεί να είναι μέχρι τον καρπό, τη μέση του πήχη, τον αγκώνα ή τον ώμο. Σε μερικές περιπτώσεις υπάρχουν προσθήκες για την κάλυψη μόνο του πήχη ή όλου του βραχίονα.

Μερικοί τύποι γαντιών (νιτριλίου, νεοπρενίου κλπ.) καλύπτουν μέρος του χεριού και το υπόλοιπο συμπληρώνεται από πλεκτό, πορώδες υλικό για καλύτερο αερισμό του χεριού.

Υπάρχουν διαθέσιμα γάντια που αφήνουν ελεύθερα τα δάκτυλα.

Μερικοί τύποι γαντιών έχουν ελαστικά περικάρπια για καλύτερη εφαρμογή.
Τα γάντια μπορεί να έχουν εσωτερική επικάλυψη (φόδρα) ή όχι για καλύτερη αίσθηση.

5. Κανόνες ορθής εφαρμογής

Λόγω της μεγάλης ποικιλίας πρέπει να γίνεται μελέτη για την επιλογή του κατάλληλου γαντιού για την κάθε εργασία.

Απαγορεύεται η χρήση γαντιών κοντά σε μηχανήματα που υφίσταται κίνδυνος παγίδευσης των χεριών όπως π.χ. όταν αυτά έχουν αντίρροπα περιστρεφόμενα μέρη.
Δεν υπάρχει προστατευτικό γάντι για όλες τις δουλειές.
Θα πρέπει να επιλέγεται το κατάλληλο μέγεθος.
Το πολύ μικρό γάντι θα είναι σφικτό και θα δημιουργήσει κόπωση στα άνω άκρα.
Το πολύ μεγάλο γάντι θα είναι χαλαρό και θα δημιουργήσει κίνδυνο ατυχήματος λόγω μειωμένης αίσθησης αφής.
Τα περισσότερα γάντια δεν είναι μιας χρήσεως και μπορούν να ξαναχρησιμοποιηθούν πολλές φορές αν τα φροντίζετε σωστά.

6. Φροντίδα – Αντικατάσταση

Εάν τα γάντια δεν έχουν υποστεί σοβαρή φθορά (τρύπημα, κόψιμο, σχίσιμο κλπ.) μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν.
Καθαρίστε τα γάντια σας μετά τη χρήση σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή.
Στεγνώστε τα σε ρεύμα αέρα.
Αποθηκεύστε τα σε καθαρό χώρο.
Εάν τα γάντια έχουν απορροφήσει υπερβολική ποσότητα Χ.Ο., λιπαντικών κλπ. αντικαταστήστε τα.

Αυτό όμως σχεδόν ποτέ δε συμβαίνει με την πρώτη χρήση εκτός εξαιρετικών περιπτώσεων.
Αντικαταστήστε τα Μ.Α.Π. άνω άκρων όταν παρατηρήσετε: